Trong bài phát biểu của mình, Trợ lý Ngoại trưởng Russel khẳng định đối với Mỹ, vấn đề không phải là các đảo đá và bãi cạn ở Biển Đông hay là các nguồn tài nguyên trong vùng biển này, mà vấn đề chính là các luật lệ. Mỹ không hề trung lập khi vấn đề có liên quan đến việc tuân thủ luật pháp quốc tế và sẽ mạnh mẽ đứng về phía luật pháp.
Những kinh nghiệm lịch sử cho thấy rằng Trung Quốc sẽ phải đương đầu với những thách thức mới đa dạng trên con đường phía trước, do đó nước này phải tiếp tục thận trọng trong tư duy và thực tiễn ngoại giao và quan trọng nhất, tránh mắc những sai lầm chết người.
Bài viết của TS. Xue Li, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới, Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc phân tích lập trường của Trung Quốc đối với vụ kiện và dự đoán cách đối phó của Trung Quốc nếu phán quyết của Tòa trọng tài nghiêng về phía Philippines.
Với “Chiến lược quân sự Trung Quốc”, Bắc Kinh đã công bố một phần sách lược của mình; ngay bây giờ Washington phải đưa ra câu trả lời của mình trước khi cuộc chơi lên đến đỉnh điểm.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter mới đây đã đề xuất những giải pháp quân sự quyết đoán hơn ở Biển Đông như điều các tàu của Hải quân Mỹ đi vào trong phạm vi 12 hải lý của các bãi đá ngầm do Trung Quốc kiểm soát, hiện đang được “nâng cấp” thành các đảo nhân tạo và tiến hành các cuộc tuần tra bằng máy bay trinh sát của hải quân.
Vào thứ 2, ngày 13 tháng 7 năm 2015, Tòa Trọng tài đã kết thúc điều trần về thẩm quyền và khả năng thụ lý trong vụ việc trọng tài mà nước Cộng hòa Philippines đã khởi kiện chống lại nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa theo quy định của Phụ lục VII của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (“Công ước”).
Đây là vụ kiện khá đặc biệt khi lần đầu tiên xem xét sử dụng cơ chế Phụ lục VII của Tòa Trọng tài luật biển quốc tế; lần đầu tiên do một bên đơn phương kiện về việc giải thích và áp dụng Công ước Luật Biển (UNCLOS). Trung Quốc từ chối không tham gia vụ kiện nhưng thể hiện quan tâm sâu sắc khi công bố tài liệu lập trường tháng 12/2014 và hai thư của Đại sứ Trung Quốc tại Hà Lan gửi Tòa.
“Nguyên trạng” trên Biển Đông là một khái niệm khó nắm bắt mà gần như không thúc đẩy một trật tự dựa trên luật lệ
Những hòn đảo nhân tạo đã cho thấy một cách sống động những nỗ lực dần dần khẳng định quyền kiểm soát nhiều hơn của Trung Quốc ở Biển Đông, và còn hơn thế, chúng thể hiện một thách thức trực tiếp đối với Mỹ, nước từ lâu đã giám sát tuyến đường biển trọng yếu với nền kinh tế toàn cầu
Chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng không chỉ phản ánh đầy đủ sự hoạch định về mặt chiến lược quan hệ hai nước trong tương lai, mà còn thể hiện ở góc độ chiến thuật trong hợp tác và hiệp đồng để đối phó với một số vấn đề đang xảy ra ở châu Á-Thái Bình Dương.