Trung Quốc có 4 mục tiêu then chốt trong tranh chấp này, hai mục tiêu nhắm thẳng vào Ấn Độ và hai mục đích với ảnh hưởng trực tiếp hơn tới Mỹ và các quốc gia khác trên toàn thế giới.
Kịch bản nhiều khả năng nhất đó là Trung Quốc sẽ lấp đầy khoảng trống chiến lược do Mỹ để lại bằng cách lôi kéo hầu hết các nước Đông Nam Á về phía mình. Nếu điều đó xảy ra, trật tự chiến lược Đông Nam Á sẽ được củng cố bằng sức mạnh cứng và mềm của Trung Quốc.
Những tuyên bố gần đây của các quan chức cấp cao Anh liên quan đến việc triển khai tàu chiến của nước này tới vùng Biển Đông tất nhiên đã gây ra một phản ứng mạnh mẽ từ Trung Quốc. Tuy nhiên không giống như Mỹ, Anh không có chương trình tự do hàng hải.
Trung Quốc biết rằng chừng nào còn muốn đảm bảo sự thông suốt các tuyến hàng hải ở Biển Đông, Mỹ sẽ tránh gây chiến với một quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân chỉ vì những thực thể mà họ không có yêu sách chủ quyền.
Nhật Bản muốn thiết lập một mức độ răn đe lớn hơn để đối phó với “mối đe dọa Trung Quốc” và đây cũng chính là nguyên nhân được Thủ tướng Abe sử dụng để biện minh cho sự “giải phóng” chính sách an ninh và tăng cường các mối quan hệ của Nhật Bản ở khu vực.
Indonesia coi trọng biển, lấy biển làm nền tảng trung tâm cho chính sách phát triển quốc gia. Indonesia sở hữu nhiều điệu kiện tự nhiên thuận lợi để vươn ra biển, song để thành công, Indonesia cần chú ý hơn đến thành tố đối ngoại và xử lý hài hòa các thách thức Biển Đông.
Khi thực lực quốc gia được tăng cường, Trung Quốc phải trở thành một quốc gia “quân tử” khiêm nhường có trách nhiệm đối với thế giới, chứ không phải là một quốc gia ngang ngược sử dụng sức mạnh tàn bạo.
Trung Quốc đã tạo được ảnh hưởng lớn đối với Campuchia, đặc biệt là sau khi Bắc Kinh đưa vào thực thi "Sáng kiến vành đai, con đường". Campuchia được đánh giá là một trong những đồng minh thân cận của Trung Quốc tại Đông Nam Á với mối quan hệ thân thiết giữa hai chính phủ.
Các nhà phê bình vẫn thường chỉ trích rằng ASEAN đang ngày càng trở nên không thích hợp khi đối mặt với áp lực từ Trung Quốc và các vấn đề ở châu Âu, một số người thậm chí còn dự đoán ASEAN sẽ sụp đổ. Liệu những quan điểm đó có đúng không?
Trong khi sự chú ý đang đổ dồn vào bán đảo Triều Tiên nơi Bình Nhưỡng mới đây đã thử nghiệm thành công tên lửa đạn đạo xuyên lục địa có khả năng bắn tới đất Mỹ thì cuộc khủng hoảng Đài Loan đang bắt đầu xuất hiện ở một mức độ nghiêm trọng mới.