Bài nghiên cứu này xem xét việc sáng kiến Con đường Tơ lụa trên biển (MSR) được xây dựng với mục đích gì và được thực hiện ra sao trong khu vực Nam Á, đánh giá các tính toán chính trị và kinh tế của các nước trong khu vực khi tham gia MSR, và xác định những hành động của các nước này để đánh giá khả năng thành công của sáng kiến MSR.
Thách thức đặt ra với Mỹ về một Nhật Bản đang trỗi dậy vào những năm 1970 và 1980 được coi là dạng thách thức nào, và thách thức này có điểm gì khác biệt so với thách thức mà Trung Quốc đặt ra cho vị thế của Mỹ ở Đông Á từ đầu những năm 2000? Bài viết sẽ đi sâu phân tích trả lời cho những câu hỏi này.
Sự trỗi dậy chưa từng có về kinh tế và quân sự của Trung Quốc, hành vi gây hấn của nước này, các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ và sự thay đổi về địa chiến lược mà điều này mang lại, là nguyên nhân chủ yếu gây ra những căng thẳng đang gia tăng trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Sự cân bằng trong khu vực đã bị đảo lộn và việc khôi phục nó là chìa khóa để đảm bảo ổn định khu vực trong tương lai.
Việc Washington quyết định gắn chặt Ấn Độ vào chiến lược châu Á của họ và việc New Delhi sẵn sàng từ bỏ những do dự về khuôn khổ bốn bên chắc chắn sẽ cải thiện các triển vọng cho Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương như một khái niệm địa chính trị đáng tin cậy.
Tuyên bố của tổng thống Trump cho thấy Mỹ sẽ rất khó đóng vai trò là bên trung gian trung thực. Bây giờ là lúc Liên minh châu Âu phải làm rõ rằng họ không cần sự cho phép của Mỹ để theo đuổi sự đồng thuận quốc tế cho hòa bình ở Trung Đông. Đã đến lúc phải chuyển từ lời nói sang hành động.
Để đối phó với chính sách đối ngoại ngày càng quyết đoán của Trung Quốc, Mỹ cần phải củng cố các nền móng trong nước và tiếp tục đầu tư vào các liên minh, các quan hệ đối tác và các hệ thống quy tắc và quy chuẩn mà cho phép nước này và các nước châu Á phát triển.
Mối quan hệ Việt – Mỹ dưới thời tổng thống Obama đã có những bước phát triển đáng kể. Liệu chiều hướng tích cực này có khả năng tiếp diễn dưới thời tổng thống Trump hay không? Và những nhân tố chính nào có khả năng sẽ định hình mối quan hệ này dưới thời Trump?
Các nước Đông Nam Á có những mối quan ngại thực sự trước những dự án của Trung Quốc. Sự “khập khiễng” về năng lực và nguyện vọng giữa Trung Quốc và các nước Đông Nam Á sẽ là nguyên nhân chính cản trở sự tiến triển của những dự án đầy tham vọng của Trung Quốc.
Nếu Mỹ mong muốn một “Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và cởi mở”, như Ngoại trưởng Rex Tillerson đã hối thúc và Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã thảo luận trong cuộc gặp gần đây giữa họ ở Tokyo, thì sẽ không có 2 cường quốc nào quan trọng bằng Ấn Độ và Nhật Bản.
Thời cơ để Ấn Độ xác lập vị thế trên trường quốc tế đã đến. Mỹ cần bước đến và đón nhận sự xuất hiện này, thay vì chỉ biết đứng chờ đợi. Mỹ cần phải làm tốt hơn phần việc bình thường hóa thực tế Ấn Độ trỗi dậy và nhấn mạnh tầm quan trọng của quốc gia Nam Á này đối với lợi ích quốc gia của Mỹ và của thế giới, như cách Washington làm với nhiều đối tác châu Âu thân cận khác.