Động thái các quốc gia

+ Trung Quốc:

Tàu cảnh sát biển Đài Loan va chạm với xuồng cao tốc Trung Quốc. Cơ quan Bảo vệ biển Đài Loan (CGA) hôm 19/3 cho hay Đội tàu tuần tra xa bờ số 9 ở Kim Môn bị hơn 10 xuồng cao tốc Trung Quốc tấn công. Vụ việc xảy ra ngày 16/3 khi các tàu tuần tra CP-1022 và CP-2006 cùng với 3 tàu cá Đài Loan xua đuổi các tàu cá Trung Quốc đánh bắt trái phép. Sau đó, 10 xuồng cao tốc không có số hiệu của Trung Quốc đã tấn công, ném đá, chai lọ vào các tàu của CGA. Phía Đài Loan đã ném 6 quả lựu đạn gây choáng và bắn 5 loạt đạn cảnh cáo thủy thủ đoàn Trung Quốc. Vụ tấn công khiến hai động cơ máy của tàu CP-1022 trị giá mỗi chiếc 600.000 Tân Đài Tệ bị hư hỏng nặng. Phía CGA đã yêu cầu Trung Quốc bắt giữ những người có liên quan tới vụ tấn công và đền bù thiệt hại vật chất.

Trung Quốc ngang nhiên đưa vào hoạt động hai trạm nghiên cứu ở Trường Sa. Tân Hoa Xã ngày 20/3 cho hay Trung Quốc đã khai trương hai trạm nghiên cứu trên Đá Xu Bi và Đá Chữ Thập ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Hai trạm này thuộc Trung tâm Nghiên cứu về Đảo và Đá thuộc Viện Khoa học Trung Quốc (CAS), có các phòng thí nghiệm để hỗ trợ nghiên cứu về sinh thái, địa chất và môi trường. Năm 2018, Trung Quốc từng đưa vào hoạt động một trạm nghiên cứu ở Đá Vành Khăn.

Hải quân Trung Quốc diễn tập chống tàu ngầm ở Biển Đông. Tờ SCMP ngày 21/3 cho hay cuộc diễn tập có sự tham gia của hai máy bay chống ngầm. Cơ trưởng một máy bay tham gia ông Yu Yang cho hay, "Các bài tập chống ngầm như mò kim đáy bể vì điều kiện thủy văn dưới nước rất phức tạp. Song khi hai máy bay cùng tham gia giúp gia tăng khả năng tìm ra tàu ngầm.” Trong khi đó, chỉ huy đợt tập trận ông Wang Shelin nhấn mạnh hoạt động chống ngầm không chỉ nguy hiểm còn là bài thử nghiệm các kỹ năng của phi công.

Chuyên gia Trung Quốc đề xuất dùng vũ khí điện từ đối phó với tàu Mỹ. Tờ Global Times trích lời một chuyên gia quân sự Tống Chung Bình cho rằng PLA nên sử dụng vũ khí điện từ và laser không sát thương để xua đuổi tàu chiến Mỹ ở Biển Đông. Việc này khả thi vì có thể làm tê liệt tạm thời hệ thống điều khiển và vũ khí trên tàu chiến Mỹ, giúp gửi cảnh báo cứng rắn, đồng thời không gây thương vong. Mỹ từng cáo buộc Trung Quốc chiếu tia laser nguy hiểm vào máy bay tuần tra P-8A Poseidon của hải quân Mỹ tại vùng biển quốc tế, cách đảo Guam khoảng 610 km vào ngày 17/2. Ông Tống coi đây “một ví dụ điển hình và PLA có thể áp dụng nhiều hơn.”

+ Việt Nam:

Việt Nam không công nhận yêu sách đường chín đoạn của Trung Quốc. Về việc một số tài khoản mạng xã hội đăng ký tên cơ quan đại diện Trung Quốc ở nước ngoài đăng tải hình ảnh bản đồ Trung Quốc có vẽ “đường 9 đoạn”, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng ngày 20/3 nêu rõ: "Lập trường của Việt Nam về vấn đề Biển Đông là rõ ràng và nhất quán. Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử khẳng định chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa, cũng như chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán đối với các vùng biển được xác định phù hợp với quy định của UNCLOS năm 1982. Theo đó, Việt Nam không công nhận bất kỳ yêu sách biển nào của Trung Quốc dựa trên cái gọi là “đường 9 đoạn” của Trung Quốc tại Biển Đông.”

+ Mỹ:

Nhóm tàu tấn công của Mỹ diễn tập ở Biển Đông. Nhóm tàu sân bay tấn công Theodore Roosevelt (CSG), Nhóm tấn công viễn chinh Mỹ (ESG) và đơn vị viễn chinh số 31 của thủy quân lục chiến Mỹ diễn tập từ ngày 15-18/3 ở Biển Đông. Thiếu tá Marek Jestrab, sĩ quan điều hành trên tàu Bunker Hill cho hay, “Cơ hội kết hợp sức mạnh của CSG và ESG thực sự giá trị. Cuộc diễn tập tăng cường khả năng phối hợp và cho phép chúng tôi chứng tỏ khả năng thiện chiến trong các cuộc hải chiến.” Khoa mục diễn tập bao gồm hoạt động bay cơ bản, phòng không, nhiệm vụ hỗ trợ mặt biển và kịch bản phối hợp ở cấp độ đơn vị. Hoạt động diễn tập kiểu này từng được hai nhóm tàu thực hiện hồi tháng 2.

Hải quân Mỹ diễn tập bắn tên lửa trên Biển Philippines. Tàu khu trục tên lửa dẫn hướng USS Barry hôm 19/3 đã phóng một tên lửa tiêu chuẩn tầm trung Standard Missile-2 (SM-2) trong cuộc diễn tập ở Biển Philippines. Tham gia cùng tàu Barry, tàu tuần USS Shiloh cũng phóng một tên lửa SM-2. Hạm đội 7 cho hay hoạt động của tàu Barry nhằm củng cố an ninh và ổn định ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Năm 2018, khu trục hạm USS Barry được trang bị hệ thống tác chiến Aegis tối tân nhằm tăng cường khả năng bảo vệ các căn cứ ở của Mỹ ở Guam./.

Thực hiện: Đinh Anh