Gần đây, trước một loạt các động thái thay đổi nguyên trạng của Trung Quốc ở Biển Đông, tiêu biểu như hành vi cải tạo đảo ồ ạt ở Trường Sa, các học giả Mỹ đã đưa ra một loạt kiến nghị cho chính phủ và Quốc hội nước này nhằm tăng cường bảo vệ lợi ích của Mỹ và đối phó trước tình hình bất ổn ở Biển Đông.
“…Chúng ta sẽ phải chấp nhận một mức độ căng thẳng nhất định trong quan hệ Mỹ-Trung, nhưng chúng ta có thể kiểm soát nó - trong khi vẫn tiếp tục hợp tác với Trung Quốc và các quốc gia khác trong các lĩnh vực có lợi ích chung….”
Mỹ có thừa cơ hội để thúc đẩy các lợi ích của mình ở Biển Đông cùng với các nước khu vực. Với định hướng đó, bài điều trần của Tiến sĩ Mira Rapp Hooper đưa ra một số gợi ý về cách thức mà Mỹ có thể dùng các thể chế đa phương để tăng cường an ninh ở vùng biển quan trọng này.
Như vẫn làm trên khắp thế giới, Bộ Quốc phòng Mỹ sẽ tiếp tục các hoạt động bay qua, đi qua và tác chiến ở bất cứ đâu luật pháp quốc tế cho phép, để duy trì hòa bình và an ninh mà khu vực châu Á-Thái Bình Dương có được trong 70 năm qua.
Trong bối cảnh tái cân bằng sang Thái Bình Dương, một chiến lược can dự mạnh mẽ là cần thiết trong bất kỳ nỗ lực của Mỹ nào để kiềm chế Trung Quốc và làm yên lòng các đối tác và đồng minh. Sức mạnh không quân là một thành phần chính của chiến lược này và phù hợp với những thách thức trên biển đặt ra ở Biển Đông.
Khi xem xét các đề xuất gần đây về việc tuần tra chung ở Biển Đông, các nhà phân tích có xu hướng tập trung vào các tàu mặt nước của lực lượng bảo vệ bờ biển và hải quân của nhiều nước mà bỏ xót khả năng phối hợp tuần tra chung trên không
Căng thẳng trên biển ở Châu Á đang gia tăng và sẽ tiếp tục dai dẳng, nhưng các mối quan hệ có khả năng vẫn bị giới hạn dưới ngưỡng xung đột quân sự.
Cuối tháng bảy, Hội thảo về Biển Đông lần thứ năm - một sự kiện uy tín thường niên của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế của Mỹ (CSIS) tổ chức tại Washington D.C, đã thu hút sự quan tâm của đông đảo học giả, chính giới, báo chí với 400 chỗ tham dự được đặt kín chỉ trong vòng hai ngày thông báo.
Tranh chấp Biển Đông nóng lên từ năm 2009, nhất là từ các hành động quyết đoán của Trung Quốc tác động đến lợi ích của các nước liên quan, bao gồm Ấn Độ, thúc đẩy Ấn Độ tăng cường can dự vào khu vực.
Bằng việc tuyên bố chiến lược “xoay trục” hay “tái cân bằng” vào năm 2011, chính quyền Tổng thống Obama đã lựa chọn giải pháp đấu tranh thay vì thỏa hiệp với các tham vọng của Trung Quốc. Để đạt hiệu quả, chiến lược này đòi hỏi Washington phải xây dựng và thực thi các chiến lược và chiến thuật nhằm ngăn chặn việc Trung Quốc mở rộng hơn nữa tại Biển Đông.