Tân Tổng thống Mỹ Donald Trump cuối tuần qua đã tái cơ cấu Hội đồng An ninh Quốc gia và thay đổi đáng chú ý nhất là sự tham gia của Cố vấn chiến lược Steve Bannon. Với sự thay đổi này, các quốc gia châu Á có thể phải "lo lắng" trước vai trò mới của cựu sĩ quan hải quân Mỹ Steve Bannon, người từng có thời gian phục vụ trong quân đội Mỹ ở Thái Bình Dương.
Thủ tướng Shinzo Abe sẽ tới thăm Mỹ trong tuần này, bắt đầu một nỗ lực mới nhằm giúp mối quan hệ đối ngoại quan trọng nhất của Nhật Bản tránh khỏi những bước thăng trầm. Ngay trong những ngày đầu sau khi vừa nhậm chức, ông Trump đã ký sắc lệnh hành pháp, rút Mỹ TPP, một thỏa thuận tự do thương mại mà Thủ tướng Abe đã đầu tư nhiều công sức.
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin AFP, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana nói rằng Manila cho rằng Trung Quốc sẽ tìm cách xây dựng đảo nhân tạo tại bãi cạn Scarborough, đồng thời nhấn mạnh đây là hành động “không thể chấp nhận được” tại tuyến đường biển có nhiều tranh chấp này.
Phi cơ Mỹ và Trung Quốc áp sát nhau trên Biển Đông; Hải quân Trung Quốc diễn tập trên Biển Đông; Philippines nghi ngại Trung Quốc xây thêm đảo nhân tạo; Mỹ đẩy mạnh hoạt bảo đảm tự do hàng hải ở Biển Đông; Mỹ - Nhật phản đối thay đổi nguyên trạng trên biển; Nga kêu gọi các nước không can thiệp vào tranh chấp Biển Đông.
Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain, Marco Rubio, Ben Cardin và Jack Reed đều cho rằng, một Châu Á - Thái Bình Dương ổn định và được quản trị bằng luật pháp là trật tự mà Mỹ và các đồng minh đã nỗ lực xây dựng và bảo vệ, một trật tự đã mang lại lơi ích to lớn cho chính nước Mỹ.
Trong khi chính quyền Donald Trump phải đối phó với thách thức đầu tiên đến từ Triều Tiên thì Trung Quốc gần như "đứng bên lề" quan sát cách thức phản ứng của ban lãnh đạo mới ở Washington.
Mặc dù vậy, mọi thứ sẽ vẫn phụ thuộc vào chính quyền Trump và cách tiếp cận của chính quyền này đối với khu vực. Nếu đối đầu với Trung Quốc mà không đi cùng những nỗ lực tái đảm bảo trong khu vực, vị trí chiến lược của Mỹ trong khu vực cuối cùng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Nguy cơ bùng nổ một cuộc chiến tranh giữa các siêu cường ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương vẫn còn tiểm ẩn, đặc biệt sau những cú sốc chiến lược gần đây cho thấy có thêm một "ngòi nổ" mới nổi lên - đó là vấn đề Đài Loan.
Trung Quốc lập Chi đội cảnh sát PCCC ở Hoàng Sa và cảnh báo Mỹ không được tuần tra ở Biển Đông; Hải quân Mỹ triển khai tàu sân bay tuần tra trên Biển Đông; Mỹ - Thái Lan khai mạc cuộc tập trận Hổ mang Vàng 2017; Ba tàu chiến Nhật Bản thăm Campuchia.
Các Ngoại trưởng ASEAN lo ngại tình trạng quân sự hóa khu vực; Trung Quốc xây dựng công trình như nhà chứa tên lửa ở Biển Đông; Ngoại trưởng Philippines tiết lộ Trung Quốc hứa không xây dựng ở Bãi cạn Scarborough; Tổng thống Indonesia đề xuất tuần tra chung với Úc.