Động thái của các quốc gia

+ Trung Quốc:

Trung Quốc theo dõi tàu chiến Mỹ đi qua eo biển Đài Loan. Tờ Global Times ngày 8/7 dẫn lời một chuyên gia quân sự Trung Quốc cho hay,"Quân đội Trung Quốc chắc chắn giám sát chặt chẽ việc tàu chiến Mỹ đi qua eo biển Đài Loan cũng như kiểm soát toàn bộ tình huống.” Tuyên bố này được đưa ra sau khi Mỹ xác nhận hai tàu khu trục USS Mustin và USS Benfold đã đi qua eo biển Đài Loan vào ngày 7/7 và 8/7. Theo Phát ngôn viên Hạm đội Thái Bình Dương Mỹ Charlie Brown, việc di chuyển của hai chiến hạm là "hoạt động đi qua bình thường" và được tiến hành trong nhiều năm qua.

Trung Quốc lén do thám tập trận RIMPAC 2018. Phát ngôn viên của Hạm đội Thái Bình Dương Mỹ Charlie Brown ngày 13/7 cho biết tàu do thám Trung Quốc đã hoạt động tại vùng EEZ ngoài khơi Hawaii từ ngày 11/7, "Chúng tôi dự đoán con tàu này hoạt động bên ngoài lãnh hải Mỹ và không gián đoạn cuộc tập trận RIMPAC đang diễn ra. Chúng tôi đã thực hiện tất cả các biện pháp phòng ngừa cần thiết để bảo vệ những thông tin quan trọng. Sự hiện diện của tàu Trung Quốc không ảnh hưởng đến cuộc tập trận." Trong khi đó, Chuẩn Đô đốc Hải quân Chile Pablo Niemann nói với tờ Star-Advertiser rằng: "Thật đáng thất vọng khi sự hiện diện của một con tàu không tham gia RIMPAC có thể làm gián đoạn cuộc tập trận.”

+ Việt Nam:

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tiếp Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Trong cuộc gặp ngày 9/7, Ngoại trưởng Mike Pompeo bày tỏ vui mừng lần đầu được đến thăm Việt Nam và chuyển lời hỏi thăm của Tổng thống Donald Trump đến Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Hai bên đã trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, trong đó có tình hình Biển Đông. Ngoại trưởng Pompeo tái khẳng định lập trường Mỹ ủng hộ việc giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Luật biển 1982, thực hiện đầy đủ DOC và hướng tới hoàn tất COC hiệu quả, có tính ràng buộc pháp lý. Hai bên nhất trí thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN – Mỹ phát triển thực chất, hiệu quả hơn.

+ Philippines:

Philippines có thể thực thi kết quả phán quyết, không cần Trung Quốc tham gia. Phát biểu tại một sự kiện đánh dấu 2 năm ngày Tòa trọng tài ra phán quyết trong vụ kiện Philippines hôm 11/7, Quyền Chánh án Tòa án tối cao Antonio Carpio cho biết Manila có thể thực thi phán quyết của tòa bằng việc ký các thỏa thuận biên giới biển với các nước Đông Nam Á khác, “Philippines và Việt Nam có thể ký thỏa thuận ranh giới ở khu vực thềm lục địa mở rộng chồng lấn ngoài quần đảo Trường Sa. Philippines và Malaysia cũng có thể ký một thỏa thuận tương tự ở vùng đặc quyền kinh tế tiếp giáp giữa Borneo và Palawan.” Ông Carpio hối thúc Bộ Ngoại giao Philippines (DFA) đề nghị Mỹ và các nước Đông Nam Á công nhận Bãi cạn Scarborough là “lằn ranh đỏ chính thức” trên Biển Đông, nghĩa là Trung Quốc không được phép xây dựng trên bãi cạn.

Manila điều tra biểu ngữ tuyên bố Philippines là tỉnh của Trung Quốc. Các biểu ngữ có nội dung bằng tiếng Anh và tiếng Trung gọi Philippines là "tỉnh của Trung Quốc" xuất biển bí ẩn trên một số cây cầu ở Manila hôm nay 12/7, đúng dịp kỷ niệm 2 năm Philippines thắng kiện tại Tòa Trọng tài quốc tế ở The Hague. Các biểu ngữ này xuất hiện ở ít nhất 5 địa điểm và giới chức địa phương đã cho dỡ bỏ các biểu ngữ đó ngay trong buổi sáng đồng thời mở cuộc điều tra. Hiện chưa có nhóm nào đứng ra nhận trách nhiệm về các biểu ngữ này.

73% dân chúng Philippines muốn chính phủ khẳng định quyền ở Biển Đông. Theo thăm dò mới nhất của Pulse Asia công bố hôm 12/7, về mức độ đồng ý hoặc không đồng ý với câu hỏi ‘Chính quyền của Tổng Thống Duterte có nên xác quyết và bảo vệ chủ quyền ở Biển Đông theo như Phán quyết năm 2016 của Tòa Trọng Tài hay không’, h`ầu hết 1.800 người được hỏi đều trả lời đồng ý. Về câu hỏi có nên tiếp tục chính sách thân thiện với Trung Quốc mặc dù đang tranh chấp biển, có 21% người dân nước này cho rằng nên tiếp tục để tránh xung đột. Trong khi đó có 36% cho rằng chính phủ cần gửi công hàm ngoại giao đến sứ quán Trung Quốc để phản đối và nhấn mạnh việc tuân thủ Phán quyết. Có 22% người trả lời cho rằng chính phủ phải tăng cường liên minh quân sự với những nước khác như Mỹ, Nhật Bản và Australia. Thăm dò của Pulse Asia được thực hiện từ ngày 15 đến 25 tháng 6 vừa qua và kết quả được công bố nhân hai năm ngày PCA ra phán quyết về vụ kiện của Philippines.

Phó Tổng thống Philippines kêu gọi phản đối quân sự hoá Biển Đông. Phát biểu tại một diễn đàn do Viện Stratbase tổ chức hôm 12/7, Phó Tổng thống Philippines Leni Robredo tuyên bố, “Đây là lúc chúng ta phải đoàn kết phản đối một cách hòa bình mọi nỗ lực hạn chế hoặc kiểm soát quyền tự do lưu thông trong vùng biển này. Chúng ta cần tìm hiểu các khả năng của ASEAN và những phương thức hợp tác theo những cách chưa từng làm trước đây.” Bà Robredo còn than phiền Philippines đã “mất lợi thế” khi nước này không thi hành Phán quyết. Nữ Phó tổng thống Philippines Robredo cũng không quên nhắc Trung Quốc hành động phải đi đôi với lời nói để giữ gìn hoà bình và ổn định trong khu vực.

+ Mỹ:

Mỹ bí mật triển khai tàu đổ bộ chở F-35 tới Thái Bình Dương. Một quan chức Lầu Năm Góc mới đây xác nhận tàu đổ bộ tấn công lớp Essex cùng Đơn vị Viễn chinh số 13 của thủy quân lục chiến Mỹ ngày 10/7 rời cảng San Diego hướng về Tây Thái Bình Dương và Trung Đông. Hành trình tới Thái Bình Dương lần này của USS Essex được giữ bí mật đến phút chót, cho thấy sự thay đổi chiến lược của Lầu Năm Góc. Theo giới quan sát, Mỹ có thể muốn giữ bí mật về động thái này để tránh kích động Triều Tiên, ngoài ra lo ngại hải quân Trung Quốc có thể quấy rầy hoặc cản trở các tàu chiến Mỹ.

Mỹ tính triển khai UAV 180 triệu USD giám sát Biển Đông. Quân đội Mỹ đang lên kế hoạch triển khai hai máy bay không người lái (UAV) MQ-4C Triton tới căn cứ Andersen ở đảo Guam trong mùa hè này và hai chiếc khác vào đầu năm 2021 nhằm tăng cường hoạt động giám sát Biển Đông. MQ-4C Triton là UAV dành cho hải quân Mỹ, được phát triển từ mẫu RQ-4 Global Hawk. Những dữ liệu do phi cơ MQ-4C Triton thu thập sẽ được gửi về các trạm mặt đất tại căn cứ hải quân Mayport ở bang Florida, căn cứ không quân - hải quân Whidbey Island ở Washington hoặc các máy bay tuần thám săn ngầm P-8A Poseidon.

 

.......

Bản PDF tại đây