PHÁT BIỂU KHAI MẠC CỦA ĐẠI SỨ ĐẶNG ĐÌNH QUÝ,

GIÁM ĐỐC HỌC VIỆN NGOẠI GIAO

(TP. Hồ Chí Minh,19-21/11/2012)

Kính thưa các vị khách quý,

Thưa Quý bà, Quý ông,

Thay mặt Học viện Ngoại giao và Hội Luật gia Việt Nam – đơn vị đồng Tổ chức – tôi xin nhiệt liệt chào mừng và cảm ơn các quý vị đại biểu, cám ơn các nhà khoa học đã tới dự Hội thảo khoa học quốc tế lần thứ tư với chủ đề “Biển Đông: Hợp tác vì An ninh và Phát triển trong Khu vực”.

 Thưa các Quý vị,

Hơi khác với những năm trước, Hội thảo của chúng ta năm nay diễn ra trong bối cảnh cộng đồng quốc tế kỷ niệm 30 năm ngày Công ước Liên hợp quốc về Luật biển, 10 năm Tuyên bố về ứng xử của các bên liên quan tại Biển Đông (DOC) được ký kết. Cùng thời điểm này, tại Phnompenh, các nhà Lãnh đạo ASEAN và các nước đối thoại gặp nhau để thảo luận về nhiều vấn đề chiến lược liên quan đến an ninh và phát triển của khu vực trong đó, Biển Đông chắc chắn sẽ là một vấn đề trong chương trình nghị sự.

Thưa các Quý vị,

Một năm đã qua kể từ Hội thảo lần thứ ba tổ chức tại Hà Nội. Tình hình Biển Đông diễn biến ngày càng phức tạp. Chúng ta đã vài lần phải “nín thở” trước tình hình leo thang căng thẳng, xung đột nóng chỉ còn trong gang tấc. Chúng ta đã vài lần phải xem lại những đánh giá, dự báo, những khuyến nghị đã được chia sẻ trong các hội thảo trước đây.

Biển đông căng thẳng đã làm sói mòn lòng tin vốn rất ít ỏi nhưng các bên liên quan đã phải mất hàng thập kỷ xây dựng mới có được. Lòng tin suy giảm tạo nên mảnh đất màu mỡ để nghi kỵ phát triển. Điều này không có lợi cho bất cứ bên nào.

Điều đáng chú ý là căng thẳng diễn ra ngay trong năm chúng ta kỷ niệm 30 năm Công ước Quốc tế về Luật biển của Liên Hợp Quốc được ký kết; 10 năm ASEAN và Trung Quốc long trọng tuyến bố cam kết thúc đẩy các biện pháp hợp tác, tăng cường lòng tin, không làm phức tạp thêm tình hình trong Tuyên bố về ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC).

Điều đáng chú ý là tất cả các bên liên quan đến tranh chấp đều là thành viên của hai văn kiện pháp lý-chính trị quan trọng này, hai khuôn khổ quan trọng nhất làm cơ sở để kiểm soát tranh chấp, ngăn ngừa xung đột tại Biển Đông.

Năm qua, chúng ta cũng chứng kiến những nỗ lực vượt bậc của các bên trực tiếp và không trực tiếp lên quan đến tranh chấp, góp phần vào việc ngăn ngừa xung đột, thúc đẩy hợp tác để Biển Đông tiếp tục là khu vực hòa bình. Trong khi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc triển khai Tuyên bố về ứng xử của các bên liên quan ở Biển Đông (DOC), ASEAN và Trung Quốc đã đạt được thỏa thuận về việc xúc tiến xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử (COC). Vào những thời điểm căng thẳng nhất ở Biển Đông, nỗ lực ngoại giao giữa các nước liên quan trực tiếp tới tranh chấp, giữa ASEAN và Trung Quốc, vẫn không bị gián đoạn. Trong nhiều hội nghị, trên nhiều diễn đàn chính thức của ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác, Biển Đông và việc duy trì hòa bình, ổn định và phát triển ở Biển Đông đã trở thành chủ đề quan trọng được quan tâm và được thảo luận với tinh thần thẳn thắn hơn, thực chất hơn trên tinh thần tôn trọng luật pháp, công khai, minh bạch, vì lợi ích của các bên liên quan và lợi ích chung của cả cộng đồng quốc tế.

Góp phần vào những nỗ lực chung ấy, các học giả nghiên cứu về Biển Đông, mà rất nhiều quý vị đang có mặt tại Hội thảo hôm nay, thông qua việc công bố các kết quả nghiên cứu, thông qua việc phát biểu chính kiến của mình đã giúp cho công luận hiểu rõ hơn bản chất của tranh chấp, căng thẳng; giúp cho các nhà hoạch định chính sách tính toán kỹ hơn lợi ích của dân tộc trước khi họ ra các quyết định liên quan đến Biển Đông. Những năm gần đây, đặc biệt là từ 2009, số lượng các công trình nghiên cứu, các bài viết về Biển Đông từ các góc độ khác nhau của các học giả quốc tế; số lượng các hoạt động trao đổi học thuật dưới dạng tọa đàm khoa học, hội thảo khoa học ngày một gia tăng.

Thưa các Quý vị,

Liệu có tồn tại nghịch lý rằng, khi nỗ lực của tất cả các bên, nỗ lực của tất cả các giới gia tăng thì tình hình Biển Đông càng trở nên căng thẳng, hay là nỗ lực của tất cả chúng ta chưa đủ lớn, chưa ngang tầm với tính chất phức tạp của tranh chấp, tính chất phức tạp của những biến động địa chính trị chiến lược ở khu vực thời gian gần đây. Biển Đông là một trong những khu vực có tranh chấp phức tạp nhất trên thế giới. Sự phức tạp ấy đang gia tăng gấp bội do những biến chuyển của tình hình nội bộ nhiều nước, những biến chuyển của tình hình kinh tế, chính trị, quân sự và an ninh ở khu vực. Bên cạnh những vấn đề an ninh truyền thống như tranh chấp đảo, tranh chấp khu vực biển; các vấn đề an ninh phi truyền thống như: cướp biển, ô nhiễm môi trường biển, sự xuống cấp của các nguồn hải sản; biến đổi khí hậu… đang ngày càng nghiêm trọng.

Tình hình càng diễn biến phức tạp, chúng ta cần phải có nỗ lực lớn hơn, đồng thời cần phần tìm ra các phương cách hiệu quả hơn để đưa các kết quả nghiên cứu, các khuyến nghị chính sách đi vào cuộc sống.

Thưa các Quý vị,

Phát huy các kết quả của ba hội thảo trước, Hội thảo của chúng ta hôm nay là một diễn đàn hoàn toàn khoa học với mục tiêu nhất quán là:

- Trao đổi các kết quả nghiên cứu, thảo luận từ góc độ luật pháp quốc tế và quan hệ quốc tế về tầm quan trọng của Biển Đông; về lợi ích của các bên liên quan; về những sự kiện xảy ta trên Biển Đông thời gian gần đây, đặc biệt là trong năm qua.

- Đề xuất những kiến nghị cho chính phủ các nước liên quan trực tiếp và không trực tiếp tới tranh chấp để tăng cường hợp tác, ngăn ngừa và kiểm soát xung đột, kiểm soát khủng hoảng ở Biển Đông.

- Đề xuất các kênh, các phương cách để các nghiên cứu học thuật, các trao đổi học thuật tác động tích cực hơn tới công chúng, giúp ích nhiều hơn cho các nhà lãnh đạo về trong các quyết sách của họ liên quan đến Biển Đông.

Thưa các quý vị,

Với phương thức thảo luận là thẳng thắn, khách quan, xây dựng và cầu thị, Hội thảo của chúng ta sẽ là một ngày hội về trí tuệ của các nhà khoa học, các chuyên gia đầu ngành thế giới nghiên cứu về Biển Đông, sẽ có những đóng góp tích cực để giờ này sang năm gặp lại chúng ta có thể vui mừng hơn vì có thêm nhiều cơ chế hợp tác được thiết lập; vì lòng tin giữa các biên liên quan đến tranh chấp được củng cố và do đó Biển Đông an ninh hơn, hòa bình và thịnh vượng hơn.

Được như vậy, Hội thảo của chúng ta sẽ là phương cách thiết thực kỷ niệm 30 năm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển, 10 năm Tuyên bố về ứng xử của các bên liên quan tại Biển Đông được ký kết.

Trên tinh thần đó, tôi xin trân trọng khai mạc Hội thảo khoa học quốc tế làn thứ 4 “Biển Đông: Hợp tác vì an ninh và phát triển trong khu vực.”

Xin chúc sức khoẻ tất cả các quý vị, và chúc Hội thảo thành công tốt đẹp.

Xin trân trọng cảm ơn./.

Nghiên cứu Biển Đông