Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị

Vương Nghị cho biết, năm 2014 là một năm đối ngoại Trung Quốc đã đạt được nhiều thành tựu, dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Trung Quốc đã tổ chức thành công Hội nghị CICA và APEC, tích cực tham gia giải quyết các vấn đề điểm nóng toàn cầu, phát huy vai trò của Trung Quốc trong các công việc quốc tế và khu vực. Sáng kiến “Một vành đai một con đường” đã nhận được sự hưởng ứng rộng rãi.

Về chính sách ngoại giao Trung Quốc, Vương Nghị cho rằng năm 2014, Trung Quốc đã tập trung vào việc xây dựng quan hệ quốc tế kiểu mới với hợp tác cùng thắng làm hạt nhân, đang đi con đường đối ngoại hoàn toàn mới là kết bạn chứ không liên minh, Trung Quốc đã xây dựng các mối quan hệ đối tác khác nhau với hơn 70 quốc gia và tổ chức quốc tế, cơ bản hình thành mạng lưới quan hệ đối tác phủ khắp toàn cầu. Quan niệm ngoại giao nước lớn mang đặc sắc Trung Quốc rất phong phú, như kiên trì vai trò lãnh đạo của Đảng và chế độ Chủ nghĩa Xã hội, kiên trì độc lập tự chủ và chính sách ngoại giao hòa bình, kiên trì đi con đường phát triển hòa bình, kiên trì các nước lớn nhỏ đều bình đẳng, kiên trì thực hiện quan niệm nghĩa – lợi đúng đắn v.v... trước mắt, điểm đặc sắc quan trọng là “hợp tác cùng thắng”.

Năm 2015, Vương nghị cho rằng, từ then chốt của ngoại giao Trung Quốc đó là “một trọng điểm, hai tuyến chủ đạo”. “Một trọng điểm” đó là thúc đẩy toàn diện “Một vành đai một con đường”, tăng cường hiểu biết chính sách với các nước, mở rộng điểm chung về lợi ích, tìm kiếm các con đường hiệu quả có lợi trong hợp tác. Trong quá trình thúc đẩy “một vành đai, một con đường”, Trung Quốc luôn kiên trì nguyên tắc “cùng trao đổi, cùng xây dựng, cùng hưởng lợi”. Khái niệm “một vành đai, một con đường” là cùng phát triển, mục tiêu là hợp tác cùng thắng, đây không phải là sự “độc diễn” của Trung Quốc mà là bản giao hưởng của tất cả các nước tham gia. “Hai tuyến chủ đạo” đó là thực hiện tốt 2 nhiệm vụ hoà bình và phát triển. Trung Quốc sẽ cùng các nước tổ chức hoạt động kỷ niệm 70 năm thắng lợi chống phát xít, 70 năm thành lập Liên Hợp Quốc, tích cực tham dự vào Hội nghị thượng đỉnh phát triển Liên Hợp Quốc và hợp tác biến đổi khí hậu.

Vương Nghị cũng nhấn mạnh tới bảo vệ quyền lợi của công dân và doanh nghiệp Trung Quốc ở nước ngoài, tìm kiếm các phương thức để thúc đẩy các công trình dân sinh hải ngoại; “bước chân của người Trung Quốc” đến đâu thì việc “bảo hộ Trung Quốc sẽ đến đó”.

Đánh giá về cải cách trật tự và hệ thống quốc tế, Vương Nghị cho rằng từ những năm 70 trở lại đây, cục diện quốc tế nảy sinh những thay đổi sâu sắc. Trung Quốc chủ trương tiến hành cải cách trật tự và hệ thống quốc tế, nhưng không phải lật đổ, hay làm lại từ đầu mà là hoàn thiện sáng tạo. Tổng thể là thúc đẩy dân chủ hóa quan hệ quốc tế và pháp trị hóa quản trị quốc tế, đặc biệt là duy trì mở rộng quyền lợi chính đáng của các quốc gia đang phát triển, để thế giới công bằng hơn, hài hòa hơn, an toàn hơn.

Về các vấn đề quốc tế, liên quan tới các điểm nóng, Vương Nghị cho rằng, năm 2014, Trung Quốc đã tích cực tham dự với  vai trò trung gian tại nhiều điểm nóng, gánh vác vai trò trách nhiệm quốc tế, tìm kiếm các phương thức giải quyết các điểm nóng mang đặc sắc Trung Quốc. Tuy nhiên, Trung Quốc sẽ kiên trì tiền đề chính sách không can thiệp nội bộ, tôn trọng chủ quyền và bình đẳng của các quốc gia, tiếp tục xử lý thỏa đáng các điểm nóng, vấn đề khó. Liên quan tới vấn đề hạt nhân Iran, Vương Nghị cho rằng, việc giải quyết toàn diện vấn đề trên là có lợi cho thúc đẩy hòa bình, an ninh khu vực Trung Đông. Hiện chúng ta đã nhìn thấy ánh sáng cuối đường hầm trong quá trình đàm phán. Phía Trung Quốc sẽ đóng góp tích cực thúc đẩy giải quyết các điểm chính và điểm nóng trong đàm phán.

Về quan hệ đối ngoại song phương

Quan hệ Trung - Nga

Về mối quan hệ với Nga,  Vương Nghị cho biết, quan hệ Trung-Nga sẽ không bị ảnh hưởng bởi sự biến đổi của cục diện quốc tế và không nhằm vào bên thứ 3. Là đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, hai nước Trung-Nga có truyền thống ủng hộ lẫn nhau tốt đẹp. Sự hợp tác thực chất giữa hai nước là do hai bên đều có nhu cầu, đều kiên trì cùng có lợi cùng thắng. Năm nay là 70 năm chiến thắng phát xít, hai nước sẽ làm tốt các hoạt động kỷ niệm của mỗi bên, ủng hộ lẫn nhau, cùng nhau bảo vệ thành quả của thế chiến thứ 2 và chính nghĩa quốc tế. Trong năm 2015, hai nước sẽ triển khai một loạt dự án mang tính thực chất gồm ký Hiệp định hợp tác con đường tơ lụa, khởi công toàn bộ xây dựng tuyến đường khí đốt phía đông và ký Hiệp định hợp tác các dự án khí tuyến phía Tây, đẩy nhanh tiến trình nghiên cứu chế tạo máy bay vận tải, khởi động hợp tác chiến lược khai thác vùng Viễn Đông, thúc đẩy xây dựng đường sắt cao tốc.

Quan hệ Trung – Mỹ

Vương Nghị cho biết, Tập Cận Bình sẽ thăm cấp nhà nước tới Mỹ vào mùa thu năm nay. Phía Trung Quốc mong muốn tạo động lực mới cho xây dựng mối quan hệ kiểu mới Trung – Mỹ. Việc xây dựng quan hệ nước lớn kiểu mới Trung-Mỹ là một bước đi tiên phong, không thuận buồm xuôi gió nhưng đây là vấn đề không thể trốn tránh bởi vì nó phù hợp với lợi ích chung của hai nước, phù hợp với trào lưu phát triển của thời đại. Trung-Mỹ có lợi ích giao thoa tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, Trung Quốc cho rằng, quan hệ nước lớn kiểu mới cần bắt đầu từ khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Chỉ cần hai bên xây dựng và tăng cường tin cậy chiến lược, tích cực tác động và ảnh hưởng tốt với nhau thì Trung-Mỹ nhất định sẽ cùng cống hiến cho hoà bình, ổn định và phồn vinh của khu vực. Trong lĩnh vực an ninh mạng, hai nước có lợi ích chung. Trung Quốc mong rằng đây sẽ là lĩnh vực mới của hợp tác hai nước.

Quan hệ Trung -  Nhật

 Vương Nghị cho rằng vấn đề lịch sử luôn ảnh hưởng tới quan hệ hai nước. Năm nay Trung Quốc tổ chức kỷ niệm 70 năm chiến thắng người dân Trung Quốc kháng Nhật, sẽ mời lãnh đạo các nước liên quan và các tổ chức quốc tế. Về quan hệ Trung – Nhật hiện nay, Vương Nghị cho rằng, 70 năm trước, Nhật đã thua trong cuộc chiến. Bảy mươi năm sau, Nhật không nên để thua về lương tri. Tiếp tục cõng gánh nặng lịch sử trên lưng hay là cắt đứt quá khứ là do bản thân Nhật Bản lựa chọn.

Quan hệ Trung-Triều

Vương Nghị cho biết, Trung-Triều là láng giềng hữu nghị, Trung Quốc trân trọng tình hữu nghị truyền thống với Triều Tiên, nỗ lực vì sự phát triển bình thường của quan hệ hai nước. Quan hệ Trung-Triều có nền tảng vững chắc, sẽ không bị sự ảnh hưởng nhất thời. Hai bên sẽ thu xếp thời điểm thuận tiện để Lãnh đạo cấp cao hai nước gặp gỡ lẫn nhau.

Về giao tranh tại phía bắc Myanmar

Vương Nghị nhấn mạnh, lập trường của Trung Quốc là rất rõ ràng, đây là vấn đề nội bộ của  Myanmar, hy vọng giải quyết một cách hoà bình, đồng thời, biên giới Trung Quốc-Myanmar không thể loạn, khu vực bắc Myanmar cần ổn định, bởi vì điều này là phù hợp với lợi ích chung của hai nước và nhân dân hai nước. Trung Quốc sẽ tiếp tục trao đổi hợp tác với Myanmar, cùng bảo vệ an ninh ổn định tại biên giới hai nước, đảm bảo tốt sự an toàn cho người dân hai nước.

Về vấn đề tranh chấp lãnh thổ và quan hệ Trung-Ấn

Vương Nghị cho biết đây là vấn đề do lịch sử để lại, qua nhiều năm nỗ lực, đàm phán biên giới giữa hai nước đã đạt được tiến triển, tranh chấp biên giới đã được kiểm soát. Trung Quốc sẵn sàng cùng phía Ấn Độ thực hiện tốt nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước, nhanh chóng thúc đẩy phục hưng của hai nền văn minh phương Đông, tăng cường phồn vinh chung của hai nền kinh tế mới nổi lớn nhất, đảm bảo chung sống hoà thuận giữa hai nước láng giềng lớn.

Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc

Trần Quang (gt)