10/06/2011
Tạp chí “Nhà kinh tế” (Anh) có bài “Courting the Khmer” phân tích về chính sách đầu tư của Trung Quốc và một số quốc gia vào Campuchia nhằm phục vụ mục đích chiến lược, cũng như sự khéo léo của Phnôm Pênh để không bị rơi vào ảnh hưởng của bất cứ ai.
Cách thủ đô Phnôm Pênh 20 km hạ nguồn sông Mê Công, một bến cảng côngtenơ đang được xây dựng trên một diện tích rộng 30 hécta. Ngược dòng Mê Công, hai bến cảng khác cũng đang được phác thảo. Trong khi các nước khác thích khai thác sông Mê Công làm thủy điện hoặc xây đập thủy lợi, thì Campuchia muốn biến nó thành một huyết mạch vận thải. Giao thông đường thủy rẻ hơn và không đòi hỏi nhiều chi phí bảo dưỡng như đường bộ, và dù sao đi nữa không có nhiều đường bộ chất lượng cao ở Campuchia.
Cũng giống như nhiều công trình ở Campuchia hiện nay, bến cảng mới sẽ do các công nhân Trung Quốc thi công. Có khoảng 50 kỹ sư và công nhân kỹ thuật người Trung Quốc đang làm việc trên công trường. Người Trung Quốc ngày càng xuất hiện nhiều ở Campuchia - một trong những quốc gia nghèo nhất Đông Nam Á và đang phải chật vật để không phải phụ thuộc vào trợ giúp từ nước ngoài. Từ bến cảng đang xây dựng xuôi dòng sông Mê Công một chút là cây cầu Prek Tamak khổng lồ do Trung Quốc xây dựng vừa khai thông năm ngoái. Thủ tướng Campuchia Hun Sen mới đây cũng phát động lễ khởi công dự án trị giá 46 triệu USD do Trung Quốc đầu tư, xây dựng tuyến đường nối Phnôm Pênh tới tỉnh duyên hải Kampot. Tại đó, một nhà máy thủy điện do người Trung Quốc mới xây sắp đi vào vận hành, cung cấp một nửa nhu cầu điện cho người dân Campuchia. Trung Quốc còn có kế hoạch xây thêm 3 nhà máy điện nữa. Tóm lại, Trung Quốc chiếm gần 1 nửa vốn đầu tư nước ngoài vào Campuchia.
Trung Quốc có mặt ở khắp mọi nơi. Tuy nhiên, ở Campuchia có một điểm khác đó là Bắc Kinh có một đối thủ cạnh tranh. Việt Nam đang đổ rất nhiều tiền bạc và thời gian để đầu tư vào người hàng xóm. Thương mại hai chiều tăng từ 950 triệu USD năm 2006 lên 1,8 tỷ USD năm ngoái.
Một số quốc gia châu Á khác cũng đã nhảy vào Campuchia. Trước khi Việt Nam tăng cường sự hiện diện, Hàn Quốc từng là nhà đầu tư lớn thứ hai ở Campuchia, chủ yếu trong lĩnh vực xây dựng và ngân hàng. Các nhà đầu tư Thái Lan và Đài Loan cũng đã đặt chân vào Campuchia.
Càng nhiều vốn đầu tư nước ngoài càng tốt cho Campuchia. Nhưng ở một đất nước mà nhiều thế kỷ bị kẹp giữa những người hàng xóm lớn, cuộc chạy đua của nước ngoài vào Campuchia dấy lên lo ngại về vấn đề chủ quyền. Những người phản đối nói rằng sự hiện diện quá lớn của người Trung Quốc có nguy cơ biến Campuchia thành một thuộc địa của Trung Hoa.
Cho tới nay Campuchia vẫn sử dụng những đồng tiền từ nước ngoài mà không bị chúng mua chuộc. Không giống như các nơi khác có đầu tư của Trung Quốc, đất nước Campuchia nhỏ bé, với dân số chỉ 14 triệu, không có dầu mỏ hay tài nguyên để đánh đổi. Vì vậy mối quan tâm của Bắc Kinh với Phnôm Pênh dường như là nhằm giành một đồng minh trong ASEAN mà Campuchia là một thành viên. Trung Quốc vẫn nói rằng sự trợ giúp của họ không kèm theo một điều kiện nào, và tới nay chỉ có một lần Bắc Kinh lợi dụng sự ảnh hưởng về kinh tế để nhằm mục đích chính trị. Đó là khi họ yêu cầu Phnôm Pênh trao trả 20 người Duy Ngô Nhĩ xin tỵ nạn vào năm 2009.
Sự có mặt của Việt Nam cũng một phần là phục vụ mục đích chiến lược. Việt Nam muốn đối phó với sự bành trướng của Trung Quốc – nước vẫn bị cho là có nhiều tham vọng thù địch trên Biển Đông.
Hiện tại Campuchia xem chừng sẽ không ngả theo ai. Với những người hàng xóm lớn và có nhiều ảnh hưởng, việc giữ cân bằng như vậy là một việc làm đặc biệt khó.
Theo Economist
Viết Tuấn (gt)
Trong khi các cuộc bạo lực liên tục giữa người biểu tình với chính quyền quân đội tại Myanmar đang có nguy cơ leo thang, đẩy quốc gia này đến bờ vực một cuộc nội chiến toàn diện, dường như những nỗ lực tổ chức thượng đỉnh đặc biệt về Myanmar của ASEAN đang là hi vọng lớn nhất của cả khu vực và thê giới...
Dịch COVID-19 có lẽ là cơ hội để các nước Đông Nam Á hạn chế sự phụ thuộc quá mức vào thị trường Trung Quốc và đa dạng hóa, tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu nhằm đạt được vị thế tốt hơn.
Bốn nhận thức cơ bản: (i) những thách thức chính trị nội bộ tiếp tục chi phối nghị trình của hầu hết các nước thành viên ASEAN; (ii) ASEAN cần thu hẹp khoảng cách giữa sự hợp tác khu vực và cảm nhận của công chúng về tác động của khối; (iii) mong muốn mạnh mẽ giữ gìn trật tự khu vực cởi mở và bao trùm;...
Dịch bệnh Covid-19 bùng phát ở Trung Quốc – nền kinh tế lớn nhất khu vực ASEAN+3 và là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới – khiến tăng trưởng giảm tốc rõ rệt, có khả năng sẽ ảnh hưởng lan rộng khắp khu vực và toàn thế giới.
Cuộc tập trận ASEAN-Mỹ là bước đi quan trọng hướng tới việc thực thi tầm nhìn của ASEAN về cấu trúc an ninh khu vực mở và hòa bình, không bị chi phối bởi Trung Quốc và có sự tham gia của tất cả các nước lớn - bao gồm Mỹ.
Điều rõ ràng là ASEAN bị cuốn vào cuộc chiến tranh giành quyền lực đang diễn ra trong khu vực. Vị trí địa lý của ASEAN nằm ở trung tâm tuyến thương mại hàng hải của châu Á đặt ASEAN ở giữa Ấn Độ và Trung Quốc.