Các quan chức và các nhà hoạch định chính sách của ASEAN muốn coi EU như một tài liệu tham khảo, là sự hỗ trợ hoặc nguồn cảm hứng, chứ không phải là sự hấp dẫn liên quan đến các mô hình.
Các thành viên của ASEAN đang phát triển rất nhanh chóng cả về dân số lẫn kinh tế. Lợi thế địa lý gần nhau cũng là một trong những điểm nhấn khiến ASEAN trở thành đối tác thương mại lý tưởng của Úc.
Mỹ và Trung Quốc sẽ không nhanh chóng hay dễ dàng đạt được một tạm ước mới; cả hai bên đều không có khả năng đạt được mọi thứ họ muốn ở nhau. Điều này ngụ ý rằng ASEAN sẽ phải tìm cách vượt qua một giai đoạn dài mà khi đó sự lộn xộn và sự không chắc chắn đều ở mức cao hơn bình thường.
Chắc chắn, ASEAN là quan trọng. Thiếu vắng ASEAN, các nước ở Đông Nam Á có thể tiếp tục lúng túng bởi những chia rẽ sâu sắc, sự thiếu tin tưởng và những hận thù. Không có ASEAN, có thể các nước ở Đông Nam Á sẽ vẫn là những con tốt và mục tiêu trong các cuộc tranh giành mượn tay kẻ khác của các cường quốc quan trọng ngoài khu vực.
Điều rõ ràng là ASEAN bị cuốn vào cuộc chiến tranh giành quyền lực đang diễn ra trong khu vực. Vị trí địa lý của ASEAN nằm ở trung tâm tuyến thương mại hàng hải của châu Á đặt ASEAN ở giữa Ấn Độ và Trung Quốc.
Cơ chế Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM Plus) nên tiến hành một cuộc diễn tập đa phương để thử nghiệm và minh họa Bộ Quy tắc Ứng xử về CUES trên Biển Đông. Thông qua cơ chế ADMM Plus, hợp tác an ninh đa phương đã tiến triển xa hơn bất kỳ lĩnh vực hợp tác nào.
Cuộc tập trận ASEAN-Mỹ là bước đi quan trọng hướng tới việc thực thi tầm nhìn của ASEAN về cấu trúc an ninh khu vực mở và hòa bình, không bị chi phối bởi Trung Quốc và có sự tham gia của tất cả các nước lớn - bao gồm Mỹ.
ASEAN đã rất khôn khéo trong việc duy trì các kênh liên lạc thiết thực với Triều Tiên, trong khi vẫn tiếp tục làm sâu sắc mối quan hệ chiến lược với Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản. Điều này giúp ASEAN có một vị trí duy nhất để đóng vai trò xây dựng và mang lại kết quả trong việc ngăn chặn cuộc xung đột đang đến gần ở Đông Bắc Á.
Tại Hội nghị Cấp cao 27 tại Kuala Lumpur, Malaixia tháng 11/2015, các nhà lãnh đạo Đông Nam Á tuyên bố thành lập Cộng đồng ASEAN và thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, cam kết tiếp tục nỗ lực vì một cộng đồng hội nhập, hoà bình và ổn định ở khu vực. Câu hỏi đặt ra là tiến trình liên kết của ASEAN đang ở mức độ nào và kỳ vọng về một cộng đồng ASEAN gắn kết và bền vững liệu có khả năng trở thành...