04/02/2013
Chuyến thăm ba nước Đông Nam Á là Việt Nam, Thái Lan và Inđônêxia của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe ngay sau khi ông tái đắc cử thể hiện rõ tầm quan trọng lâu dài của khu vực Đông Nam Á đối với Nhật Bản trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng gia tăng ảnh hưởng tại khu vực.
Các cuộc hội đàm và các bài phát biểu của Thủ tướng Abe trong chuyến thăm đó cũng đã cho thấy những nền tảng định hướng chính sách đối ngoại của Nhật Bản dưới sự điều hành đất nước lần thứ hai của ông Abe. Nền tảng quan trọng nhất là 5 nguyên tắc cho chính sách quản trị của ông Abe:
Thứ nhất, các mối quan hệ của Nhật Bản với thế giới - bao gồm cả Đông Nam Á - sẽ được dẫn dắt bởi tầm quan trọng của dân chủ và tự do; các đại dương mở được quản lý theo các quy định và luật; các nền kinh tế được kết nối mở và tự do; các mối quan hệ văn hóa gần gũi hơn, và thúc đẩy trao đổi giữa các thế hệ trẻ. Thông qua các nguyên tắc này, Nhật Bản hứa hẹn sẽ tiếp tục tuân thủ Học thuyết Fukuda nổi tiếng từng củng cố chính sách của Nhật Bản đối với khu vực Đông Nam Á trong 4 thập kỷ qua.
Thứ hai, ông Abe đã nhấn mạnh một cách rõ ràng tầm quan trọng của các mối quan hệ Nhật Bản-ASEAN khi cho rằng hiện ASEAN và Nhật Bản là đối tác bình đẳng nên cùng nhau làm việc để mang lại những ảnh hưởng tích cực, không chỉ trong khu vực mà còn trên cả thế giới. Trong khi tiếp tục sự hợp tác hiện tại để đảm bảo một Đông Á hòa bình và thịnh vượng, Nhật Bản và ASEAN có thể làm nhiều hơn nữa để đóng góp vào việc quản trị toàn cầu và duy trì thương mại hàng hóa toàn cầu. Sự chuyển dịch chiến lược toàn cầu đang diễn ra hứa hẹn một “Thế kỷ châu Á” càng làm cho các mối quan hệ ASEAN-Nhật Bản trở nên quan trọng và tất yếu hơn.
Thứ ba, ông Abe cam kết sẽ ưu tiên chương trình nghị sự trong nước để đưa nền kinh tế Nhật Bản trở lại đúng hướng. Đây chắc chắn là một chương trình nghị sự rất được hoan nghênh trên khắp thế giới. Trong quá khứ, thế giới và đặc biệt là các nước Đông Á đã được hưởng lợi rất nhiều từ "phép lạ" kinh tế của Nhật Bản. Một nền kinh tế Nhật Bản mạnh mẽ hơn chắc chắn sẽ giúp khu vực hướng tới một “Thế kỷ châu Á”. Không có một Nhật Bản mạnh mẽ hơn về mặt kinh tế, quá trình biến Đông Á thành một khu vực thịnh vượng sẽ không bao giờ được hoàn thành.
Thứ tư, ông Abe đã nhiều lần đề cập đến tầm quan trọng chiến lược của lĩnh vực hàng hải. Ông lập luận rằng khu vực Đông Á - là "hợp lưu của hai đại dương" (Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương) - không chỉ liên kết bằng biển và phụ thuộc vào biển, mà còn liên kết với nhau bởi lợi ích chung trong việc bảo đảm trật tự tốt trên biển. Với thực tế là nhiều quốc gia trong khu vực vẫn đang phải đối mặt với tranh chấp lãnh thổ, cần phải ưu tiên các biện pháp hòa bình để giải quyết những tranh chấp này.
Thứ năm, ông Abe cũng nhắc lại tầm quan trọng của một liên minh Mỹ-Nhật là nền tảng của chính sách đối ngoại của Nhật Bản. Các nước Đông Nam Á cũng hiểu rõ lợi ích cốt lõi này của Nhật Bản. Tuy nhiên, trong bối cảnh mối quan hệ giữa các nước lớn ở Đông Á ngày càng phức tạp, ASEAN hy vọng rằng các mối quan hệ của Nhật Bản với các nước ASEAN sẽ không đóng khung, không chỉ vì lợi ích song phương, mà còn dựa trên lợi ích chung của khu vực Đông Á trong việc thực hiện tầm nhìn khu vực dài hạn của một cộng đồng Đông Á.
Điều đáng chú ý là việc ông Abe thừa nhận Nhật Bản đang bị tổn thương từ "sự thiếu tự tin". Việc khôi phục sức sống của nền kinh tế Nhật Bản chắc chắn là một con đường quan trọng để Nhật Bản lấy lại sự tự tin của mình. Để đóng một vai trò toàn diện trong khu vực và trên toàn cầu, vượt ra ngoài vai trò kinh tế truyền thống, Nhật Bản cần tạo ra một con đường khác và đây chính là sự hứa hẹn về một Nhật Bản mới dưới sự "cầm lái" của ông Abe.
Tác giả Rizal Sukma là Giám đốc điều hành Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), Inđônêxia. Bài viết đăng trên tờ "Bưu điện Giacácta" (ngày 26/1).
Vũ Hiền (gt)
Trung Quốc cũng có lợi thế hơn Mỹ trong lĩnh vực phát triển thị trường số ASEAN. Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã có nhiều nỗ lực thúc đẩy hợp tác kinh tế số, có thể giúp Trung Quốc và ASEAN cùng xây dựng các tiêu chuẩn thương mại số, đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Trung Quốc - ASEAN...
Bộ Tứ có thể tổ chức nhiều hội nghị thượng đỉnh nhưng khó đem lại kết quả thực chất nếu thiếu tầm nhìn chiến lược rõ ràng và chương trình nghị sự phù hợp.
Trung Quốc không muốn đưa khu vực biên giới với Ấn Độ trở về trạng thái trước xung đột, ngăn cản Ấn Độ vươn lên trên trường quốc tế, coi Ấn Độ là đối tượng dễ bị cưỡng ép. Mặt khác, dù chính phủ Ấn Độ vẫn thận trọng tiếp cận vấn đề Eo biển Đài Loan tại các diễn đàn quốc tế, nhưng mối quan hệ hai bên...
Truyền thông Trung Quốc gần đây đăng bài viết tựa đề “Chiến lược mơ hồ hay chiến lược rõ ràng: Thế tiến thoái lưỡng nan của Mỹ về vấn đề Đài Loan” của tác giả Chen Feng, biên tập viên báo Người Quan sát. Bài báo kết luận, chính sách mơ hồ về vấn đề Đài Loan không phải do Mỹ chủ động lựa chọn, mà là sự...
Khi cạnh tranh Mỹ - Trung trở nên căng thằng, có thể sẽ xảy ra những cuộc chiến ủy nhiệm ở những mức độ khác nhau trên khắp châu Á.
Ngày 14/5/2021, Đại học Thanh Hoa Trung Quốc phối hợp cùng Đại học Bắc Kinh và Đại học Nhân dân tổ chức tọa đàm với chủ đề “Trật tự quốc tế thời kỳ hậu Covid”. Tại tọa đàm, Giám đốc Cơ sở trao đổi nhân văn Trung - Mỹ, Học viện Quan hệ quốc tế, Đại học Bắc Kinh Giả Khánh Quốc đã có bài phát biểu về 3...