Các nhà nghiên cứu chiến lược Ôxtrâylia đang bận tâm với câu hỏi liệu một ngày gần đây nước này sẽ phải lựa chọn giữa Mỹ, đồng minh chiến lược quan trọng, và Trung Quốc - đối tác kinh tế hàng đầu. Quản lý và ngăn ngừa tam giác chiến lược Ôxtrâylia-Mỹ-Trung biến dạng xấu đang ngày càng trở nên quan trọng trong chính sách đối ngoại của Canberra. Tuy nhiên, kết quả thăm dò dư luận của Viện Lowy năm 2013 cho thấy đa số người Ôxtrâylia không tin rằng họ phải đứng trước sự lựa chọn Mỹ-Trung, kể cả những người lo ngại sự trỗi dậy của Trung Quốc. 

Viện Lowy đã tiến hành thăm dò thái độ người Ôxtrâylia về Mỹ và Trung Quốc. Kết quả thăm dò năm 2013 cho thấy số người ủng hộ liên minh Ôxtrâylia-Mỹ vẫn rất cao, lên tới 82%. Trên thực tế, số người được hỏi ủng hộ quân đội Mỹ đồn trú tại Ôxtrâylia đã tăng 6% so với năm ngoái, lên 61% - động thái cho thấy phần lớn người Ôxtrâylia cảm thấy thoải mái với sự có mặt của lính Mỹ tại Darwin, hành động không hàm nghĩa hình thành căn cứ quân sự thường trực của Mỹ ở đây. Tuy vậy số người Ôxtrâylia ủng hộ các hành động quân sự của Mỹ không nhiều. Chỉ có 48% đồng ý rằng Canberra nên hỗ trợ các chiến dịch quân sự của Mỹ tại Trung Đông, 38% nói rằng Ôxtrâylia nên sát cánh với Mỹ trong trường hợp xảy ra xung đột quân sự ở Châu Á, 3/4 đồng ý nên hỗ trợ Mỹ nếu được sự ủy quyền của Liên hợp quốc. Kết quả cuộc điều tra cũng cho thấy 61% người Ôxtrâylia xem cuộc chiến tại Ápganixtan "không đáng để chiến đấu". 

Kết quả trên cho thấy sau một thập kỷ cùng với Mỹ trong các chiến dịch quân sự ở Trung Đông, Ôxtrâylia có lẽ đã cảm thấy mệt mỏi. Tuy nhiên, mối quan hệ gần gũi Ôxtrâylia-Mỹ vẫn rất đáng chú ý do nó được xây dựng dựa vào sự tương đồng lịch sử, ngôn ngữ và các giá trị chung giữa hai nước cũng như quan niệm đã ăn sâu bám rễ rằng an ninh của Ôxtrâylia phụ thuộc vào liên minh này. Tác giả dẫn chứng rằng mối quan hệ gần gũi này không dựa trên yếu tố kinh tế khi 3/4 người Ôxtrâylia được hỏi cho rằng Trung Quốc là nền kinh tế quan trọng nhất đối với Ôxtrâylia và chỉ có 16% có quan điểm như vậy đối với kinh tế Mỹ. 

Khi đề cập đến Trung Quốc, kết quả khảo sát cho thấy đang có một sự gia tăng cảnh giác đối với quốc gia Châu Á này. “Nhiệt kế" cuộc điều tra cho thấy thái độ “ấm áp” với Trung Quốc đã giảm 5% xuống còn 54%, mức giảm mạnh so với vài năm trước đây. Tác giả lý giải nguyên nhân của thực trạng này chính là sự suy giảm "quyền lực mềm" của Trung Quốc trên toàn thế giới, trong đó có Ôxtrâylia. 57% người Ôxtrâylia cho rằng chính phủ nước này đã cấp phép để người Trung Quốc đầu tư quá nhiều tại đất nước họ, 61% người nói rằng Trung Quốc sẽ thay thế Mỹ trở thành siêu cường hàng đầu thế giới. Đáng chú ý là 41% người nghĩ rằng Trung Quốc sẽ trở thành mối đe dọa quân sự đối với Ôxtrâylia trong vòng 20 năm tới. 

Người dân Ôxtrâylia ưu tiên Mỹ khi nói đến an ninh và ưu tiên Trung Quốc khi nói đến sự thịnh vượng. Tuy nhiên, kết quả khảo sát cho thấy 48% người Ôxtrâylia cho rằng Mỹ quan trọng hơn Trung Quốc, 37% trả lời ngược lại và 87% nghĩ rằng có thể quan hệ tốt với cả hai cường quốc cùng một lúc đã đặt ra tình thế cực kỳ khó xử đối với các nhà hoạch định chính sách Canberra trong quan hệ với Mỹ và Trung Quốc. 

Tác giả là Michael Fullilove, Giám đốc điều hành Viện Lowy thuộc Trung tâm nghiên cứu quan hệ quốc tế hàng đầu tại Ôxtrâylia. Bài viết đăng trên tờ “Bưu điện Jakartar” (ngày 16/7)

Mỹ Anh (gt)