us-china-back-to-back(1).jpg

Triều Tiên có vị trí địa lý ở nơi giao nhau giữa hai tuyến chiến lược. Tuyến thứ nhất là láng giềng của Trung Quốc, và Bắc Kinh luôn muốn duy trì một chế độ thân thiện (với Trung Quốc) ở Bình Nhưỡng để bảo vệ an ninh biên giới. Biên giới của Trung Quốc hiện nay ở trong tình trạng an toàn hơn hàng nghìn năm trước, và Bắc Kinh muốn duy trì điều này. Sự bất ổn ở khu vực dọc đường biên giới dài 880 dặm giữa Trung Quốc và Triều Tiên sẽ chỉ tạo ra sự nhiễu loạn mà Bắc Kinh không bao giờ mong muốn, thậm chí còn phức tạp hơn “thế lưỡng nan” nảy sinh từ việc Bình Nhưỡng sở hữu vũ khí hạt nhân. Tuyến thứ hai là vấn đề thể chế chính trị ở Triều Tiên và quan hệ của nước này với Mỹ. Bình Nhưỡng luôn đe dọa sẽ thống nhất hai miền Triều Tiên bằng vũ lực và điều này đã kích động thành lập liên minh chiến lược Mỹ-Hàn. Để đối phó với sức mạnh áp đảo của Mỹ, Triều Tiên đã phát triển vũ khí hạt nhân và đang nhanh chóng nâng cấp các phương tiện, từ tên lửa tầm xa đất đối không đến tên lửa hạm đối không (phóng từ tàu ngầm).

Nếu chính quyền Triều Tiên thực sự mất kiểm soát hoặc sụp đổ, một số hình thức can thiệp quân sự sẽ là điều không thể tránh khỏi. Không một cường quốc khu vực nào chịu ngồi yên chờ đến lúc vũ khí hạt nhân của Bình Nhưỡng được sử dụng, và cũng không ai thực sự biết Triều Tiên đang sở hữu bao nhiêu vũ khí hạt nhân. Nếu kịch bản đó xảy ra, một số bộ phận (được vũ trang) còn sót lại của chế độ cũ ở Bình Nhưỡng có thể sẽ cố gắng giành quyền kiểm soát vũ khí hạt nhân để đổi lấy sự nhượng bộ của cộng đồng quốc tế. Sự bất ổn có thể khiến hàng triệu người ở quốc gia có 25,1 triệu dân này phải bỏ nhà cửa chạy sang Trung Quốc hoặc Hàn Quốc. Và đây là điều cả Bắc Kinh và Seoul không mong muốn. Trường hợp xảy ra biến cố đó, việc thiếu một chính phủ trung ương, dư thừa vũ khí và thiếu lương thực kết hợp lại có thể tạo ra một thảm kịch cho Triều Tiên. Nhiều khả năng sẽ có sự can thiệp quân sự ở khu vực biên giới để kiểm soát dòng người tị nạn và cung cấp viện trợ, và sau đó sẽ là sự can thiệp sâu hơn nhằm kiểm soát vũ khí hạt nhân và tiến hành các hoạt động hỗ trợ an ninh trên toàn lãnh thổ nước này.

Nếu kịch bản chính quyền Triều Tiên mất kiểm soát xảy ra thì chắc chắn Trung Quốc sẽ can thiệp quân sự vào nước này. Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đã liên tục khẳng định rằng việc quân đội Mỹ tiến vào lãnh thổ Triều Tiên là “điều không thể chấp nhận”. Thực tế cho thấy Hàn Quốc chưa có tiềm lực quốc phòng đủ mạnh để giải quyết tất cả những tình huống bất ngờ xảy ra trên bán đảo Triều Tiên, nên việc Mỹ triển khai sức mạnh quân sự lại là "điều cần thiết". Trên thực tế, Trung Quốc cũng đã can thiệp vào cuộc chiến tranh Triều Tiên kể từ mùa Thu năm 1950, khi quân đội Mỹ và Hàn Quốc vượt qua sông Áp Lục. Trong trường hợp Triều Tiên sụp đổ, trừ khi Mỹ và Trung Quốc đạt được thỏa thuận từ trước, nếu không, đối đầu quân sự giữa Washington và Bắc Kinh chắc chắn diễn ra.

Vậy cuộc xung đột tiềm tàng đó sẽ diễn ra như thế nào? Mỹ sẽ đưa quân vào Đông Á, còn Trung Quốc sẽ nỗ lực để ngăn chặn điều đó xảy ra. Viễn cảnh này sẽ phát huy những điểm mạnh mà cả hai phía đã phát triển trong suốt thập kỷ qua, một bên là quân đội Mỹ tăng cường khả năng xâm nhập, bên còn lại là Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) củng cố khả năng chống tiếp cận.

Về phía Trung Quốc, PLA sẽ cố gắng đóng cánh cửa vào Đông Á, trong khi cho quân tiến vào lãnh thổ Triều Tiên. Các tên lửa đạn đạo chống hạm như DF-21D sẽ cố gắng giữ chân các đội tác chiến tàu sân bay của Mỹ cách xa đại lục hàng nghìn dặm, đủ để ngăn chặn không quân, hải quân Mỹ thực hiện nhiệm vụ tiếp dầu trên không. Các tên lửa tầm trung như DF-26 “Guam Express” sẽ tấn công các căn cứ không quân và hải quân Mỹ ở đảo Guam, tấn công căn cứ không quân Andersen và các cơ sở hải quân khác của nước này. Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng có thể tấn công các căn cứ quân sự của Mỹ ở Nhật Bản, đặc biệt là những căn cứ trên đảo Okinawa, căn cứ hải quân ở Sasebo, tàu sân bay và các tàu mặt nước ở căn cứ hải quân Yokosuka và căn cứ không quân Misawa. Điều này chắc chắn sẽ gây ra thương vong cho cả quân đội lẫn dân thường Nhật Bản và kích động nước này tham chiến. Các tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình tầm trung và tầm ngắn, cùng máy bay chiến thuật của Trung Quốc sẽ tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào các mục tiêu của Mỹ và Nhật Bản.

Trong khi đó, Mỹ sẽ cố gắng huy động chuỗi căn cứ quân sự của mình vào chiến dịch quân sự ở bán đảo Triều Tiên, đồng thời tiến hành phản công quân đội Trung Quốc và cùng tham gia “chạy đua” với PLA vào lãnh thổ Triều Tiên - một nhiệm vụ rất khó khăn. Trong khi đó, hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) của Mỹ ở đảo Guam sẽ giúp bảo vệ hòn đảo này khỏi các tên lửa đạn đạo, còn khẩu đội PAC-2 và PAC-3 sẽ giúp bảo vệ các căn cứ, các thành phố và các mục tiêu kinh tế trước tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo. Quân đội Mỹ và Hàn Quốc sẽ đổ bộ vào lãnh thổ Triều Tiên từ đường biển. Do khả năng đối phó trên không và trên biển của Triều Tiên yếu nên quân đội Trung Quốc sẽ buộc phải hành động để ngăn chặn cuộc đổ bộ đó của liên quân Mỹ-Hàn.

Khía cạnh nguy hiểm nhất của cuộc xung đột Trung-Mỹ sẽ là các cuộc tấn công thông thường của Mỹ vào Trung Quốc đại lục. Các cuộc tấn công đó là cần thiết để chấm dứt mối đe dọa tên lửa đạn đạo và cho phép quân Mỹ hành động tự do hơn. Mặt khác, điều này sẽ kích động dư luận Trung Quốc, khiến lãnh đạo nước này khó xử và gây khó khăn cho việc đạt được một thỏa thuận ngừng bắn. Có thể nói, một cuộc chiến giữa Mỹ và Trung Quốc là rất khó tưởng tượng. Đó có thể sẽ là một cuộc chiến nguy hiểm, khiến nhiều người thiệt mạng, và thậm chí có thể xảy ra nguy cơ sử dụng cả vũ khí hạt nhân. Vì vậy, điều quan trọng là Mỹ và Trung Quốc cần đạt được một thỏa thuận trong trường hợp Triều Tiên bị mất kiểm soát. Một khi kịch bản này xảy ra, tình hình sẽ diễn biến rất nhanh chóng. Nếu Mỹ và Trung Quốc không đưa ra được một khuôn khổ hợp tác ngay từ lúc này, xung đột quân sự giữa hai cường quốc này là điều khó tránh trong tương lai.

Tác giả Kyle Mizokami là nhà phân tích về quốc quốc phòng và an ninh quốc gia. Bài viết đăng trên tờ “National Interest”.

Hương Trà (gt)