Theo bài xã luận đăng trên tờ The Jakarta Post (Indonesia), việc nước Anh rút khỏi EU có thể đánh dấu sự bắt đầu tan rã của EU khi mất đi một trong những thành viên lớn nhất của mình, nhưng nó sẽ không làm chậm lại tiến trình hội nhập kinh tế và chính trị đang diễn ra ở châu Á vốn đang có sức hấp dẫn nhất đối với kinh tế thế giới. Vẫn còn rất lâu các quốc gia châu Á mới có thể hình thành một cộng đồng, tuy nhiên châu Á vẫn có thể học được một hai bài học từ vụ Brexit, nên làm gì, không nên làm gì khi suy nghĩ về tương lai của mình. 

Bài học thứ nhất là “Thúc đẩy, nuôi dưỡng cảm giác thuộc về cộng đồng cho công chúng”. Chúng ta cần phải có một ý thức về cộng đồng nếu chúng ta muốn cộng đồng hoạt động. Người Anh luôn luôn cảm thấy miễn cưỡng về việc mình là thành viên EU và không tham gia một số chương trình như thị thực chung và đồng tiền chung, điều này đã làm giảm ý thức về cộng đồng.

Bài học thứ hai là “Hội nhập và xây dựng cộng đồng có thể ngăn chặn các cuộc chiến tranh và xung đột”. Đây là bài học quan trọng nhất cho châu Á. Tất cả chúng ta đều biết, trước khi hình thành EU, trong thế kỷ 20 châu Âu đã trải qua hai cuộc chiến tranh tồi tệ và việc hình thành EU đã ngăn chặn được cuộc chiến tranh thế giới lần thứ ba. Châu Á hiện đang là nơi có nhiều điểm nóng, nếu không kiểm soát tốt có thể những điểm nóng này sẽ trở thành nơi xung đột thậm chí hình thành chiến tranh thế giới lần thứ ba. Các tranh chấp ở Biển Đông và biển Hoa Đông, căng thẳng ở eo biển Đài Loan, bán đảo Triều Tiên, khu vực Kashmir nhắc nhở chúng ta rằng châu Á vẫn còn rất nhiều việc phải giải quyết. Bên cạnh đó, mối đe dọa về chiến tranh hạt nhân vẫn tồn tại khi mà một vài quốc gia châu Á đã và đang chế tạo vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Việc nước Anh rời khỏi EU cho chúng ta thấy xây dựng cộng đồng là rất khó khăn và nhiều thử thách và ở châu Á thậm chí việc này còn lớn hơn, ít đồng nhất và phức tạp hơn châu Âu. Tuy nhiên, những điều này sẽ không ngăn cản các nước châu Á gắn kết và hội nhập với nhau một cách tốt hơn về mặt chính trị và kinh tế. Không giống nước Anh, chúng ta cần bắt đầu xây dựng ý thức về cộng đồng lớn hơn.

Trong khi đó, tờ The Nation (Thái Lan) trích lời cựu Chủ tịch sàn giao dịch chứng khoán Thái Lan, Tiến sỹ Sathit Limpongpan, cho rằng Brexit cho thấy EU đã sai ở đâu: EU đã thất bại trong việc cải thiện lợi ích kinh tế cho tất cả mọi người. Tiến sỹ Sathit cũng cho rằng Brexit có thể báo hiệu một cuộc khủng hoảng đối với sự tồn tại của EU và ASEAN cần phải lưu tâm việc tôn trọng chủ quyền của các nước thành viên và không lặp lại sự sai lầm của EU khi bỏ qua sự thiếu tin tưởng và không hài lòng của cộng đồng. Đây cũng là bài học thứ ba mà khu vực cần rút ra.

Cũng theo ông Sathit, vấn đề bắt đầu nảy sinh khi EU hướng đến việc hình thành một cộng đồng chung và cố gắng kết hợp cả khối thành một thực thể chính trị. Việc này đã tạo ra nhiều mâu thuẫn và bất đồng bởi vì không phải tất cả các quốc gia đều đồng ý hình thành một cộng đồng kinh tế chung. Ông Sathit cho rằng ASEAN không cần một đồng tiền chung hay cố gắng vượt quá giới hạn kinh tế của mình, ASEAN cần phải xác định được các đối tác thương mại tự nhiên và tăng cường quan hệ với các đối tác này. Đây là cách dễ nhất để cùng nhau phát triển. Đối với Thái Lan, nhóm CLMV (Campuchia, Lào, Myanmar, Việt Nam), Ấn Độ, Trung Quốc là những đối tác kinh tế chính trong khu vực.

Trong khi đó, luật sư Syahredzan Johan trong bài viết cho tờ The Nation (Malaysia) đã nhận định rằng cuộc trưng cầu dân ý ở Anh là một bài học cho người Malaysia để “không bao giờ cho rằng phiếu của bạn không có ý nghĩa gì”. Ông cũng lưu ý sự giận dữ của giới trẻ ở Anh khi biết kết quả mặc dù tỷ lệ tham gia bỏ phiếu của những người trẻ tuổi là không cao, qua đó kêu gọi những người trẻ tuổi ở Malaysia hãy có trách nhiệm hơn với lá phiếu, với tương lai của chính mình, đây chính là bài học thứ tư mà các công dân châu Á, đặc biệt là các cử tri trẻ, cần rút ra từ Brexit.

Theo luật sư Johan “Khoảng cách giữa thắng và thua trong cuộc bầu cử có thể rất sít sao” và “quan trọng hơn, những người trẻ tuổi Malaysia cần hết sức để tâm đến kết quả trưng cầu dân ý ở Anh. Nếu các bạn không tham gia bỏ phiếu, các bạn đang để những người lớn tuổi quyết định tương lai của chính bạn”.

Bên cạnh đó, ông Johan cũng cảnh báo những người trẻ tuổi về một tương lai đen tối nếu họ coi thường việc bỏ phiếu. “Nếu bạn nghĩ rằng chuyện bỏ phiếu chỉ đơn thuần mang tính chính trị và chính trị thì không quan trọng với bạn, một ngày nào đó bạn thức dậy và nhận ra rằng đất nước của bạn đang hướng đến một tương lai mà bạn không mong muốn. Một tương lai mà đất nước ngập chìm trong nợ nần mà các thế hệ tiếp theo phải trả, cùng với suy thoái kinh tế, giá cả sinh hoạt tăng, thất nghiệp và người dân bị chia rẽ bởi sắc tộc và tôn giáo”.

Theo The Jakarta Post, The Nation, The Nation

Trần Quang (gt)