19/08/2011
Ngày 19/4/2011, Tạp chíJournal of Waste Management đã đăng tải một bài báo của nhóm các nhà khoa học TQ là Jun Tai, Weiqian Zhang, Yue Che và Di Feng công tác tại Phòng nghiên cứu trọng điểm Thượng Hải về đô thị hóa và khôi phục sinh thái, Đại học East China Normal và Viện nghiên cứu thiết kế kỹ thuật môi trường Thượng Hải, TQ - với tiêu đề: “Thu gom phân loại chất thải rắn đô thị tại nguồn: Một phân tích so sánh” (Municipal solid waste source-separated collection in China: A comparative analysis).
Trang số 2 của bài báo, các tác giả TQ đã sử dụng một ảnh minh họa thể hiện rõ đường đứt đoạt hình chữ U vẫn được TQ dùng để tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông.
Trong khi đó, bài báo chỉ nói về việc thu gom chất thải rắn và chỉ đề cập tới một số thành phố trong khu vực nghiên cứu thử nghiệm của TQ. Nó không liên quan gì tới Biển Đông hay tranh chấp ở vùng biển này, nhưng vẫn chèn vào Đường lưỡi bò ở phía dưới.
Bài báo sau đó được một nhóm các nhà khoa học VN phát hiện. TS Trần Ngọc Tiến Dũng đã phát hiện và là người đầu tiên phản đối với ban biên tập của tờ báo này. TS Lê Văn Út (ĐHQG TP. HCM) gặp TS Raffello Cossu, giáo sư, Trưởng khoa Công nghệ môi trường, Đại học Padova (Italy) và là Tổng biên tập tạp chíJournal of Waste Management và trao đổi với ông về vấn đề này. Theo Bee.net.vn, TS. Út sau đó nhận được điện thư từ Journal of Waste Management trong đó ghi “ Tổng biên tập đang ưu tiên xem xét việc này và sẽ cho đăng tải trong số tới của tờ báo nói rõ bản đồ TQ được đăng tải trong bài báo là một thông tin không chính xác”.
Tuy nhiên sau đó thông tin về việc đăng hiệu chỉnh trên tờ này theo lời ông Raffello Cossu do Bee.net.vn đưa không thấy có tiến bộ gì thêm. Xem danh mục thông tin của các số báo từ tháng 6/11 trở đi (thời điểm sau khi TS. Út gặp ông Raffello Cossu) thì không thấy phần mục lục của các số báo đó nói gì tới phần đính chính. Có thể Journal of Waste Management chỉ đăng một phụ chú rất nhỏ. Mà như thế thì vẫn chưa được. Tạp chí này cần phải công khai xin lỗi bạn đọc vì đã đưa thông tin sai lệch một cách nguy hiểm nhân danh khoa học, gây nhầm lẫn cho bạn đọc.
Vấn đề không dừng ở tạp chí Journal of Waste Management, và cũng không dừng ở tạp chí Science số cuối tháng 7/2011. Theo Tiến sỹ Bùi Quang Hiển, thuộc Trung tâm công nghệ Aluminium, Hội đồng nghiên cứu quốc gia Canada, có nhiều bài báo đăng trên hàng loạt các tạp trí khoa học quốc tế của hai nhà xuất bản là Elsevier và Springer chứa đựng những thông tin sai lệch nghiêm trọng tương tự. Thí dụ như các báo Journal of Human Evolution (đăng từ năm1981), Tectonophysics (đăng từ năm 1999), Land Use Policy (đăng từ năm 2010), Geoscience Frontiers (đăng từ năm 2011), Climatic Change (đăng từ các năm 2006, 2008),Geographical Sciences (đăng trong các năm 2009, 2010), Earth Sciences (đăng trong các năm 2010, 2011), và Agricultural Water Management (đăng trong năm 2008)
Do tính lan rộng như vậy, cuộc chiến chống lại các thông tin sai lệch do các “học giả” TQ đăng trên các phương tiện báo chí nước ngoài vẫn sẽ tiếp tục là một cuộc chiến dài hơi. Điều may mắn là lập trường của TQ hết sức phi nghĩa, vì thế khi bị phản đối các tạp chí khoa học quốc tế không thể không sửa đổi. Điều không may là do lực lượng làm “khoa học” nhưng có tinh thần lấn đất, lấn biển của TQ quá đông, vì thế cuộc chiến đấu để “Xóa Lưỡi bò” trên mặt các tạp chí khoa học quốc tế sẽ còn tiếp diễn dài. Cần phải có thêm nhiều những thư phản đối như trên.
Về lâu dài, vấn đề quan trọng hơn là nâng cao nhận thức của chính các học giả trong các lĩnh vực ngoài lĩnh vực chính trị (ví dụ như quản lý nước thải, xã hội học, dân số học…) ý thức được vấn đề nhạy cảm trên Biển Đông và không vô tình ngây thơ tiếp tay cho TQ trong bàn cờ vốn dĩ đã bị lệch về tay kẻ mạnh nhưng phi nghĩa này. Đây là bài toán khó, nhưng không phải là không có lời giải.
Những nỗ lực bước đầu như của nhóm “Xóa Lưỡi bò” sẽ là những khởi điểm tốt cho một chiến dịch tổng quát về chống tuyên truyền thông qua khoa học của TQ. Theo thông tin đăng tải trên website của “Xóa Lưỡi bò”, trang web này “là một nhóm do các công dân VN yêu nước thành lập nên. Các thành viên của nhóm hoạt động trên tinh thần hoàn toàn tự nguyện và phi thương mại” và mục đích của nhóm “Xóa Lưỡi bò” là xóa và chỉnh sửa các bản đồ này trên các tạp trí và sách vở khoa học để góp phần mang lại sự thật và công lý trên Biển Đông.
Trong hai ngày 16-17/11/2022, Học viện Ngoại giao đã tổ chức các Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 14 về chủ đề “Biển hoà bình – Phục hồi bền vững”.
Sáng ngày 16/11/2022, Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 14 do Học viện Ngoại giao, phối hợp tổ chức cùng các đối tác đồng bảo trợ trong và ngoài nước, đã khai mạc tại Đà Nẵng với chủ đề “Biển Hòa Bình – Phục hồi bền vững”.
Ngày 12-13/9/2022, Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao đã phối hợp với Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội tổ chức Khóa học Nâng cao Năng lực Biển lần thứ hai thuộc khuôn khổ Trung tâm Ngoại giao Biển (MDC).
Ngày 23/9, Học viện Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam tổ chức tọa đàm trực tuyến An ninh biển và Luật pháp quốc tế ở Biển Đông.
Ngày 19/8/2021, Học viện Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Anh và Quỹ Konrad Adenauer Stiftung (KAS), Đức tại Hà Nội tổ chức Đối thoại Biển lần thứ 7 (trực tuyến) với chủ đề “Đánh giá các vấn đề biển đang nổi lên từ góc độ luật pháp quốc tế”.
Thông cáo báo chí: Bộ trưởng Quốc phòng Vương quốc Anh Robert Ben Lobban Wallace thăm và thảo luận tại Học viện Ngoại giao Việt Nam, ngày 22/7/2021)