images(16).jpg

Tranh chấp Biển Đông sẽ là trọng tâm của Hội nghị Ngoại trưởng Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 48 và Diễn đàn An ninh Khu vực ASEAN (ARF) diễn ra trong các ngày 4-6/8 tại Kuala Lumpur (Malaysia) - điểm hẹn của ASEAN với các đối tác quan trọng trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Úc, Ấn Độ và Nga. Dư luận rất chú ý đến sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị tại các hội nghị lần này.

Hành vi của Trung Quốc tại các vùng biển tranh chấp ở Biển Đông như cải tạo đất, xây đảo nhân tạo, xây dựng các cơ sở quân sự, nhằm mở rộng quyền kiểm soát một vùng biển có hơn 80% hàng hóa thương mại của thế giới phải đi qua, đã gây lo ngại cho nhiều quốc gia trong khu vực. Các hoạt động của hải quân, không quân Trung Quốc sẽ được mở rộng vì những mục tiêu chiến lược và kinh tế.

Theo một quan chức cao cấp của Bộ Ngoại giao Mỹ, tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông sẽ là "trọng tâm" của ARF lần này: ASEAN cũng như Mỹ "quan ngại trước quy mô, tốc độ và tác động từ các hoạt động xây dựng đảo nhân tạo của Trung Quốc.” Vẫn theo quan chức nói trên, ARF và Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN là cơ hội để các nước Đông Nam Á trực tiếp bày tỏ quan ngại với phía Bắc Kinh về những hành vi mà nhiều quốc gia coi là mang tính khiêu khích.

Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei và Đài Loan cùng tuyên bố chủ quyền đối với một số đảo ở Biển Đông. Nhưng Trung Quốc khẳng định chủ quyền đối với gần hết diện tích vùng biển này bất chấp phản đối của các nước láng giềng và cộng đồng quốc tế. Trước mắt, Philippines và Việt Nam là hai quốc gia mạnh mẽ lên tiếng phản đối các hành vi lấn chiếm của Trung Quốc. Các thành viên còn lại của ASEAN thận trọng, tránh làm phật lòng Bắc Kinh - một đối tác thương mại lớn của ASEAN.

Tuy nhiên, theo giới phân tích, ASEAN đang mất dần sự kiên nhẫn trước những tuyên bố khẳng định chủ quyền "không thể chối cãi" của Bắc Kinh đối với những vùng biển được cho là có nhiều tiềm năng dầu khí này. Cuối tuần qua, Ngoại trưởng Malaysia Anifah Aman tuyên bố với báo chí là Trung Quốc và ASEAN đang đạt được những tiến bộ trong việc xây dựng một Bộ Quy tắc ứng xử tại Biển Đông (COC) nhằm tránh xảy ra xung đột. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng những tuyên bố lạc quan của Ngoại trưởng Malaysia, nước đang giữ chức Chủ tịch luân phiên ASEAN, hoàn toàn trái ngược với quan điểm được Ngoại trưởng Philippines đưa ra gần đây.

Phát biểu trước Tòa Trọng tài Thường trực Liên hợp quốc tại The Hague, ông Albert del Rosario khẳng định rằng Trung Quốc đã tìm mọi cách để phá hỏng mọi cố gắng xây dựng COC trong nhiều năm qua. Ông nói: "Thái độ không khoan nhượng của Trung Quốc trong 13 năm qua đã khiến COC trở thành mục tiêu gần như không thể với tới". Nhiều nhà nghiên cứu khác đã chia sẻ quan điểm của Manila.

Chuyên gia về Đông Nam Á của Đại học Stanford (Mỹ), Donald Emmmerson, dự báo rằng Bắc Kinh không bao giờ muốn có COC. Và cho dù là có bộ luật đó đi chăng nữa thì trên thực tế Trung Quốc cũng sẽ không tôn trọng, bởi vì văn bản này mang tính ràng buộc và hạn chế hoạt động của Bắc Kinh ở vùng biển này. Chuyên gia Donald Emmerson khuyên các nước ASEAN không nên nuôi ảo tưởng về COC.

Theo “AFP” (ngày 3/8)

Hương Trà (gt)