Nhiều người ở Manila hình như tin rằng Philíppin không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải tìm kiếm sự bảo hộ của Mỹ, đồng minh của nước này, để chống lại sự tịnh tiến của Trung Quốc trên biển. Hiện Philíppin đang nắm giữ Reed Bank, bãi đất bán ngầm nằm ở phía đông quần đảo Trường Sa đang tranh chấp. Reed Bank, còn có tên khác là Recto Bank, nằm ở ngoài khơi chỉ cách tỉnh Palawan của Philíppin 80 hải lý nhưng cách xa đảo Hải Nam của Trung Quốc tới 575 hải lý. Chính phủ Philíppin nói rằng Reed Bank ở bên trong khu vực đặc quyền kinh tế 200 hải lý và vùng thềm lục địa được ghi trong Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982.

Tác giả cho rằng Philíppin duy nhất có quyền đối với tất cả các nguồn tài nguyên trong khu vực đó, kể cả quyền thăm dò và khai thác dầu mỏ. Bất chấp các quyền hợp pháp trên, Trung Quốc vẫn tuyên bố chủ quyền và quyền tài phán đối với toàn bộ khu vực nằm trong cái gọi là “đường đứt khúc chín đoạn” mà Trung Quốc đưa ra dựa vào những chuyến đi biển và bản đồ được vẽ cách đây 2.000 năm.

Tuy nhiên, những đòi hỏi về chủ quyền và quyền tài phán được đưa ra chỉ dựa trên cơ sở các chuyến đi thăm dò là không có cơ sở trong thời hiện đại. Chúng không nhất quán với hồ sơ lịch sử cho thấy rằng những chuyến đi đó không phải là để chinh phục hoặc giành lấy vùng lãnh thổ nào đó mà chỉ được thực hiện nhằm mục đích giao thương với những người thời tiền thuộc địa sống trên các mảnh đất xung quanh Biển Đông, trong đó có một số người Philíppin đầu tiên.

Khoảng một thế kỷ trước khi nhà thám hiểm Magellan có mặt tại vùng biển này, Trung Quốc đã chấm dứt mọi hoạt động trên biển và từ bỏ tất cả sự quan tâm với bên ngoài. Những người Trung Quốc sống ở các vùng duyên hải tại Đông Nam Á đều là những nhà buôn bán, chứ không phải là nhà quản lý. Các tiểu vương hay giới chức địa phương trong vùng đã kiểm soát hải phận, một số còn đòi phải cống nạp khi đi qua khu vực biển mà họ kiểm soát. Vì thế, nếu đã có ai đó kiểm soát trên thực tế bất kỳ khu vực nào thuộc Biển Đông trong thời gian trước đây thì nhiều khả năng họ chính là những tổ tiên của người Đông Nam Á chứ không phải là người Trung Quốc.

Hiện cộng đồng quốc tế không chấp nhận việc Trung Quốc đòi chủ quyền đối với Biển Đông, một đòi hỏi được cho là đi ngược lại thông lệ quốc tế. Trung Quốc chưa bao giờ quản lý trên thực tế các đảo mà Philíppin đang nắm giữ nên Trung Quốc không thể có cơ sở pháp lý để đòi hỏi chủ quyền.  

Theo Inquirer (29/6)

Viết Tuấn (gt)