Ngoại trưởng Indonesia Marty cho rằng, cam kết ASEAN - TQ về dự thảo Quy tắc hướng dẫn thực hiện DOC sẽ thuyết phục thế giới rằng hai bên có thể tránh được xung đột và giải quyết tranh chấp bằng con đường hòa bình. Các quy tắc này không phải đã làm hài lòng tất cả, có một số thiếu sót đáng kể như không có quy định về việc các tàu hải quân của các nước tuyên bố chủ quyền nên hành xử như thế nào tại khu vực tranh chấp. Trừ một số khiếm khuyết, các quy tắc là kết quả mang tính bước ngoặt đối với khu vực. Việc kết thúc các quy tắc chứng tỏ rằng các quốc gia thành viên ASEAN và TQ đã nhận ra những lợi ích chung. Sau đây là một số quy định hướng dẫn thực hiện DOC:

1. Việc thực hiện DOC cần tiến hành từng bước phù hợp với các điều khoản trong DOC.

2. Các bên tham gia DOC sẽ tiếp tục thúc đẩy đối thoại và tham vấn theo tinh thần của DOC.

3. Việc tiến hành các hoạt động hoặc các dự án đã được quy định trong DOC cần được xác định rõ ràng.

4. Việc tham gia các hoạt động hoặc các dự án cần được thực hiện trên cơ sở tự nguyện.

5. Các hoạt động ban đầu được cam kết trong phạm vi DOC cần phải là các biện pháp xây dựng lòng tin.

6. Quyết định thực hiện các biện pháp hoặc các hoạt động cụ thể của DOC cần dựa trên sự đồng thuận giữa các bên liên quan và tiến tới hiện thực hóa COC.

7. Trong quá trình thực hiện các dự án đã được thỏa thuận, khi cần thiết, sẽ trưng cầu sự phục vụ của các chuyên gia, các nhân vật kiệt xuất nhằm cung cấp nguồn lực cụ thể đối với các dự án liên quan.

8. Tiến trình thực hiện các hoạt động và các dự án đã được thỏa thuận trong DOC sẽ được thông báo hàng năm cho Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN - TQ (PMC).

Nhân dịp Indonesia tổ chức các hội nghị ASEAN, báo Jakarta Post ngày 21/7 đăng bài phỏng vấn Tổng Thư ký ASEAN, Surin Pitsuwan với một số thông tin chính sau: Trả lời câu hỏi “không có ai đề cập đến an ninh trong phát triển các quy tắc của DOC. Vậy làm thế nào để ASEAN có thể đảm bảo sự cạnh tranh của các nước thành viên sẽ không leo thang?”, ông Surin cho rằng, điều này vẫn đang trong quá trình thảo luận, họ sẽ tự cam kết để đạt được vòng đàm phán cuối cùng trong năm 2011 và họ hy vọng nhân dịp kỷ niệm 10 năm DOC, chúng ta có thể kết luận, ký và đóng dấu. Chúng ta đã chứng kiến nhận thức về sự khẩn thiết từ hai phía và một phần từ các đối tác đối thoại, những người có quyền lợi mạnh mẽ khi chứng kiến Biển Đông hòa bình, được quản lý hiệu quả với sự ổn định, an ninh và tự do hàng hải. Về sự cạnh tranh giữa TQ, NB và Mỹ trong các dự án kết nối ASEAN, ông Surin hoan nghênh sự cạnh tranh. Chúng tôi cởi mở trước sự tham gia và đóng góp của các đối tác đối thoại đối với sự kết nối ASEAN. Chúng tôi phải quan tâm hơn đến kết nối hàng hải, các nước quần đảo như Indonesia, Brunei, Malaysia và PLP có thể có lợi từ kế hoạch kết nối này. Các nước như TQ, NB, HQ và Mỹ đều có chuyên môn và kinh nghiệm về kết nối hàng hải. Dự án này đủ lớn: 8.000 tỷ USD trong 10 năm tới. TQ, NB, HQ và Mỹ có thể chia nhau các dự án. Cái bánh đủ lớn cho tất cả mọi người.

 

Hoàng Anh (tổng hợp)