Ngày 26/5 gần một nửa Thượng viện Mỹ cùng ký tên trong một bức thư gửi Tổng thống Barack Obama đề nghị Chính phủ bán các máy bay chiến đấu F-16 C/D mới cho Đài Loan và nâng cấp tất cả 145 máy bay F-16A/B hiện có của hòn đảo này. 

Bức thư có chữ ký của 45 thượng nghị sĩ Mỹ đại diện cho hai đảng Dân chủ và Cộng hòa nhấn mạnh: "Nếu không có các máy bay chiến đấu mới và không nâng cấp các phi đội máy bay chiến đấu F-16 hiện có, Đài Loan không thể đối phó với các mối đe dọa quân sự, xâm lược và khiêu khích của Trung Quốc, từ đó gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới an ninh quốc gia của Mỹ". Bức thư cảnh báo việc trì hoãn bán các vũ khí cho Đài Loan của Chính quyền có thể dẫn đến hậu quả chấm dứt chương trình sản xuất hàng loạt máy bay F-16. Các nhà phân tích Mỹ cho biết việc bán vũ khí cho Đài Loan có thể tạo cơ hội kinh tế mạnh mẽ cho các nhà thầu quốc phòng Mỹ và có thể giúp tập đoàn sản xuất vũ khí Lockheed Martin tiếp tục duy trì 11.000 việc làm để triển khai chương trình sản xuất máy bay F-16. 

Do quan tâm cải thiện các mối quan hệ Trung-Mỹ và loại trừ khả năng xảy ra một cuộc xung đột ở châu Á, gần đây một số nhân vật có ảnh hưởng ở Mỹ yêu cầu Chính quyền Obama xem xét lại các cam kết đối với việc bảo vệ Đài Loan. Gần đây nhất tại cuộc hội thảo về chiến lược hải quân của Trung Quốc do Học viện Chiến tranh Hải quân Mỹ tổ chức đầu tháng 5/2011, cựu Đại sứ Mỹ tại Arập Xêút Charles Freeman không tin rằng bằng cách tiếp tục các chương trình bán vũ khí cho Đài Bắc, Chính quyền Mỹ có thể làm chậm sự mất cân bằng quân sự giữa hai bờ eo biển. Ông Freeman nói: "Rõ ràng, ai cũng biết lợi ích to lớn của Mỹ là phối hợp hành động chiến lược với Trung Quốc. Tất nhiên, lựa chọn này có thể khiến một số người cho đó là sai lầm". Ông Freeman đề nghị Mỹ nên nghiêm túc xem xét ý kiến về sự thống nhất "mang tính chất biểu tượng" giữa Đài Loan và Trung Quốc, trong đó loại trừ mối quan hệ chính trị hoặc quân sự. Ông nói: "Đề nghị này không thể bị bác bỏ. Việc Trung Quốc ủng hộ các trật tự kinh tế-chính trị khác biệt trên lãnh thổ của họ đã được chứng minh tại Hồng Công và Ma Cao. Hơn nữa, Bắc Kinh đã đề nghị cho Đài Loan được hưởng quyền tự trị lớn hơn nhiều so với hai khu vực này. Liệu có đáng để Mỹ phát động một cuộc chiến tranh với Trung Quốc nhằm ngăn chặn một kết quả như vậy? Nếu không, tại sao chúng ta cứ tiếp tục cư xử với Trung Quốc như trước đây?".

Bất chấp nói về chiến tranh và vũ khí, hiện nay khả năng xảy ra một cuộc xung đột quân sự giữa Trung Quốc và Đài Loan dường như xa vời. Thực tế các chuyến bay thường xuyên nối liền hai bờ eo biển, du lịch ngày càng phát triển và hợp tác kinh doanh trên cơ sở thỏa thuận thương mại quan trọng Trung Quốc-Đài Loan tăng mạnh. Nhưng các biện pháp khác trong quan hệ Mỹ-Đài Loan theo hướng hợp tác chính trị hoặc quân sự sẽ ngày càng gây bất đồng và các chuyên gia cảnh báo các vấn đề phức tạp trong mối quan hệ Trung-Mỹ có thể xảy ra bất ngờ ngoài dự kiến.

Theo The Wall Street Journal

TT(gt)