Theo kế hoạch, Bộ Quốc phòng Nhật Bản sẽ chính thức công bố quyết định trên tại cuộc họp của Hội đồng An ninh Nhật Bản do Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda lãnh đạo vào ngày 16/12 tới. Các nguồn tin từ Chính phủ Nhật Bản cho biết quyết định này của Tôkiô nhằm đối phó với Trung Quốc và Nga - những nước đang phát triển các chiến đấu cơ có khả năng tàng hình trước các hệ thống rađa - đồng thời nêu bật mối quan hệ an ninh chặt chẽ giữa Nhật Bản và Mỹ. Quân đội Mỹ đã mua các máy bay F-35 với giá khoảng 5 tỷ yên (65 triệu USD)/chiếc. Tuy nhiên, do Nhật Bản không tham gia vào quá trình chế tạo máy bay này nên giá mua F-35 có thể cao hơn nhiều. Trong đề xuất ngân sách trong tài khóa 2012, Bộ Quốc phòng đã đề nghị chi 55,1 tỷ yên để mua 4 chiếc F-35. Theo kế hoạch, Nhật Bản sẽ trang bị khoảng 40 chiếc F-35 cho ASDF. Đây là lần đầu tiên trong khoảng 30 năm qua, Bộ Quốc phòng Nhật Bản lựa chọn chiến đấu cơ thế hệ mới để tăng cường sức mạnh quốc phòng. 

Trước đó, trong quá trình lựa chọn chiến đấu cơ thế hệ mới để trang bị cho ASDF, Bộ Quốc phòng Nhật Bản đã cân nhắc lựa chọn một trong ba loại chiến đấu cơ tàng hình gồm: chiến đấu cơ thế hệ thứ năm F-35, máy bay F/A-18E/F chủ yếu do hãng Boeing của Mỹ chế tạo và Eurofighter do 4 quốc gia châu Âu hợp tác phát triển và đứng đầu dự án là tập đoàn BAE Systems PLC của Anh. Bộ Quốc phòng Nhật Bản và ASDF đã chấm điểm ba loại máy bay này trên thang điểm với 4 khía cạnh gồm: hiệu suất hoạt động, các chi phí liên quan, ảnh hưởng đối với các ngành công nghiệp ở trong nước và mức độ dễ dàng trong việc bảo dưỡng và sửa chữa. Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Nhật Bản đã chọn F-35 bởi F-35 được trang bị các công nghệ tàng hình mới nhất cho phép máy bay này có thể tránh được sự phát hiện của rađa một cách hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, các công nghệ này còn cho phép F-35 thông báo cho phi công các thông tin quan trọng thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó có các rađa mặt đất và các tàu chiến.Nhật Bản không tham gia dự án phát triển chiến đấu cơ F-35 do nhà thầu quốc phòng Lockheed Martin Corp của Mỹ đứng đầu. Tuy nhiên, Chính phủ Mỹ vẫn tiết lộ cho Nhật Bản một số thông tin mật về các bộ phận chính của F-35. Điều này cũng đồng nghĩa các công ty Nhật Bản sẽ tham gia vào quá trình sản xuất F-35. 

Hiện có một mối quan ngại là chiếc F-35 đầu tiên có thể sẽ chưa được sản xuất trong thời hạn mà Bộ Quốc phòng Nhật Bản đặt ra là vào tài khóa 2016 do Mỹ cắt giảm ngân sách quốc phòng dẫn đến sự chậm trễ trong việc phát triển loại chiến đấu cơ này. Mặc dù vậy, có thông tin cho rằng Chính phủ Mỹ đã cam kết sẽ chuyển những chiếc máy bay F-35 đầu tiên cho Nhật Bản trong tài khóa 2016.Trong một vài năm tới, Chính phủ Nhật Bản muốn các công ty trong nước tham gia càng nhiều vào quá trình sản xuất F-35 càng tốt. Lockheed Martin Corp. hiện đang cân nhắc tiến hành công đoạn lắp ráp cuối cùng của F-35 (lắp ráp máy) và sản xuất một số loại linh kiện chủ chốt như cánh chính của máy bay ở Nhật Bản. Ngoài F-4, ASDF hiện đang nghiên cứu thay thế các chiến đấu cơ F-15, sẽ hết hạn sử dụng vào khoảng năm 2020, bằng F-35.

 Theo Kyodo (13/12)

Lê Sơn (gt)