Ngày 11/6, khi được hãng thông tấn Reuters hỏi về khả năng Mỹ hoặc các nước khác có thể đóng vai trò trong quá trình giải quyết tranh chấp, Người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Việt Nam Nguyễn Phương Nga nói: “Duy trì hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông là lợi ích chung của các quốc gia trong và ngoài khu vực. Do đó, mọi nỗ lực của cộng đồng quốc tế trong việc duy trì hòa bình ổn định ở khu vực Biển Đông đều được hoan nghênh. Việt Nam kiên trì đường lối đối ngoại hòa bình, độc lập, tự chủ, dựa vào nỗ lực và nội lực của chính mình để giải quyết các tranh chấp với các nước liên quan bằng các biện pháp hoà bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế”.

Trước đó, ngày 10/6, văn phòng TNS Mỹ Jim Webb, Chủ tịch tiểu ban các vấn đề Đông Á – Thái Bình Dương thuộc Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ ra thông cáo báo chí bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về việc Trung Quốc liên tiếp sử dụng vũ lực nhằm khẳng định tuyên bố chủ quyền biển tại Biển Đông. Theo TNS Webb, các quan chức Bộ Ngoại Giao và Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương cho biết ngày 9/6 vừa qua, 3 tàu chấp chính Trung Quốc đã lao vào và làm hỏng cáp của một tàu thăm dò Việt Nam, tàu Viking 2, nằm trong khu vực 200 hải lý thuộc thềm lục địa Việt Nam. Hành động này tiếp diễn sau một số vụ việc tương tự xảy ra hôm 26/5 gần Việt Nam và trong tháng 3 gần Philippines cũng như một số va chạm hồi năm 2010 tại đảo Senkaku do Nhật quản lý. Cách thức dọa dẫm của Trung Quốc gây ra sự quan ngại sâu sắc. Mỹ có lợi ích chiến lược rõ ràng trong việc hỗ trợ cách tiếp cận đa phương, hòa bình nhằm giải quyết những tranh chấp này và đảm bảo tự do thông thương và tuân thủ luật pháp quốc tế.

Ngày 13/6, TNS Webb sẽ đệ trình một nghị quyết lên Thượng viện Mỹ lên án việc Trung Quốc sử dụng vũ lực tại Biển Đông, đồng thời kêu gọi tìm ra một giải pháp đa phương và hòa bình cho các tranh chấp về lãnh hải tại Biển Đông. Trước đó, hãng tin AFP dẫn lời Người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Mỹ Mark Toner ngày 10/6 nói rằng Mỹ lo ngại trước những căng thẳng liên quan tới tranh chấp lãnh hải ở Biển Đông và kêu gọi tìm một giải pháp hòa bình cho tình hình hiện nay.

Trong một diễn biến liên quan, Người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Mỹ Mark Toner vừa lên tiếng bày tỏ quan ngại về tình hình căng thẳng hiện thời tại Biển Đông . Ông Toner nói với các nhà báo tại Washington: “Chúng tôi quan ngại trước các diễn biến ở Biển Đông và cho rằng chúng chỉ làm tăng căng thẳng chứ không giúp gì cho hòa bình và an ninh khu vực”. Ông khẳng định: “Chúng tôi ủng hộ tiến trình hợp tác ngoại giao và kêu gọi tất cả các bên liên quan thực hiện các tuyên bố chủ quyền, cả trên biển và trên bộ, theo đúng luật pháp quốc tế”. Ông Mark Toner nói Mỹ và cộng đồng quốc tế chia sẻ lợi ích trong việc ổn định an ninh hàng hải trong khu vực, quyền tự do lưu thông, phát triển kinh tế và tôn trọng luật pháp quốc tế. Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng tại Biển Đông, hải quân Mỹ cho hay khu trục hạm USS Chung-hoon với thủy thủ đoàn gần 300 người đang trên đường tới khu vực vùng biển Sulu, phía Tây Nam Philippines với mục đích, theo Washington, là thẩm định việc thực hiện quyền tự do lưu thông hàng hải ở những vùng biển này.

Trần Thịnh (Tổng Hợp)