Trung Quốc đã thiết lập khu vực nhận dạng phòng không ở biển Hoa Đông được 1 năm. Sau một năm, mọi người vẫn muốn hỏi, Bắc Kinh có thể tiến tới thiết lập khu vực nhận dạng phòng không ở Biển Đông hay không?

Về việc liệu có thiết lập khu vực nhận dạng phòng không  ở Biển Đông, chúng ta thấy được tín hiệu phức tạp từ phía Trung Quốc. Ví dụ, một quan chức cao cấp của Quân Giải phóng Trung Quốc kêu gọi thiết lập khu vực nhận dạng phòng không ở Biển Đông, tuyên bố việc này là “cần thiết cho lợi ích quốc gia lâu dài của Trung Quốc”. Nhưng BNG Trung Quốc tuyên bố, không có kế hoạch thiết lập khu vực nhận dạng phòng không Biển Đông. Vị trí địa lý của Biển Đông cũng làm cho quyết định thiết lập khu vực nhận dạng phòng không ở đó thêm phức tạp.

Trước mắt, căn cứ vào đòi hỏi chủ quyền của Bắc Kinh, cái mà Trung Quốc tìm kiếm là việc kiểm soát với phạm vi lớn nhất khu vực Biển Đông, hễ tuyên bố thiết lập khu vực nhận dạng phòng không ở Biển Đông, Bắc Kinh sẽ buộc phải lo lắng về vấn đề thực hiện. Về chất lượng và số lượng trang bị mà nói, Hải quân Trung Quốc hiện nay là hải quân mạnh nhất khu vực nhưng Hải quân và không quân Trung Quốc có thể sẽ phát hiện ra, kiểm soát toàn bộ khu vực nhận dạng phòng không ở Biển Đông sẽ là một nhiệm vụ nan giải.

Ngoài ra, khi Trung Quốc tuyên bố thiết lập khu vực nhận dạng phòng không ở biển Hoa Đông, các quốc gia như: Nhật, Mỹ còn thách thức tuyên bố của Trung Quốc, buộc Trung Quốc sử dụng thủ đoạn chấp pháp. Hãng hàng không Nhật Bản vẫn tiếp tục bay qua khu vực này mà không thông báo và máy bay ném bom B52 của Mỹ cũng bay qua khu vực này. Nếu Trung Quốc thiết lập khu vực nhận dạng phòng không Biển Đông, dẫn đến đáp trả tương tự của Việt Nam, Philippines và các nước yêu sách khác, vậy thì khu vực nhận dạng phòng không chỉ sẽ làm lộ ra việc Trung Quốc không có khả năng kiểm soát hiệu quả lãnh thổ mà nước này tuyên bố có chủ quyền. Ưu thế về pháp lý mà Bắc Kinh tìm kiếm thông qua thiết lập khu vực nhận dạng phòng không ở biển Hoa Đông sẽ rất khó thực hiện trong bối cảnh ở Biển Đông.

Hiện tại, căn cứ vào việc ASEAN không thể cùng có ý kiến thống nhất về COC, tuyên bố thiết lập khu vực nhận dạng phòng không về mặt chiến lược đối với Bắc Kinh sẽ là “hành động không thận trọng”.

Trung Quốc tuyên bố thiết lập khu vực nhận dạng phòng không ở biển Hoa Đông vào lúc thời điểm căng thẳng trong quan hệ Trung - Nhật leo thang, đối với Bắc Kinh thì cái giá phải trả rất nhỏ, nhưng căn cứ vào tình hình Biển Đông hiện nay, Trung Quốc không cần thiết phải dùng khu vực nhận dạng phòng không làm vũ khí để phát động cuộc chiến pháp lý đối với các nước yêu sách khác.

Nếu giữa các nước yêu sách khác ở Biển Đông đạt được tiến triển về giải quyết tranh chấp hoặc liên kết thành trận tuyến thống nhất chống Trung Quốc, vậy thì động lực thiết lập khu vực nhận dạng phòng không của Trung Quốc có thể sẽ tăng lên.

Trung Quốc từ nay về sau có khả năng sẽ thiết lập khu vực nhận dạng phòng không nhưng đối với Bắc Kinh, việc quan trọng hơn là làm sáng tỏ lý do thiết lập khu vực nhận dạng phòng không ở biển Hoa Đông của mình. Khu vực nhận dạng phòng không ở biển Hoa Đông hiện nay về mặt pháp lý có không ít chỗ không rõ ràng.

Từ nay về sau, Trung Quốc có thể phát hiện, trong ngoại giao song phương với các nước lớn khác có lợi ích ở ở biển Hoa Đông (bao gồm cả Mỹ), khu vực nhận dạng phòng không vẫn sẽ là vấn đề phải đối mặt.

Theo The Diplomat

Văn Cường (gt)