02/08/2012
Hình Quảng Mai, Chủ nhiệm Phòng nghiên cứu luật thuộc Viện nghiên cứu Học thuật Quân sự Hải quân TQ cho rằng, cho dù TQ có muốn thừa nhận hay không, nhưng có một sự thực khách quan là, các nước ASEAN ngày càng thiên hướng thông qua Toà án quốc tế để giải quyết tranh chấp lãnh thổ, đồng thời Toà án quốc tế cũng ngày càng thiên theo hướng áp dụng nguyên tắc kiểm soát có hiệu quả để đưa ra phán quyết.
Từ năm 2000 đến nay, Toà án quốc tế đã đưa ra phán quyết đối với 2 vụ việc về tranh chấp đảo giữa Indonesia và Malaysia, Singapore và Malaysia. Điều này đã khuyến khích các nước đó đòi hỏi chủ quyền ở Biển Đông đẩy mạnh áp dụng các biện pháp củng cố chủ quyền, tìm kiếm phương thức giải quyết tranh chấp lãnh thổ với TQ thông qua tư pháp quốc tế. Trong đó, vụ tranh chấp “Đá Trắng” giữa Singapore và Malaysia là một án lệ hiếm gặp mà Toà án quốc tế sau khi đã xác nhận chủ quyền ban đầu vốn thuộc một bên nhưng lại phán quyết thuộc bên kia. Từ án lệ trên có thể rút ra một số kết luận:
Một là, đối với tranh chấp chủ quyền các đảo, đá giữa các nước, phải được sự đồng ý của hai nước mới được chuyển cho Toà án quốc tế phán xử. Chủ quyền của TQ đối với quần đảo Hoàng Sa và Hoàng Nham (Scarborough) là rõ ràng, không tồn tại tranh chấp, do đó không thể giao cho Toà án quốc tế. Quần đảo Trường Sa và đảo Điếu Ngư tuy tồn trại tranh chấp, nhưng do CP/TQ đã tuyên bố rõ không chấp nhận sự cưỡng chế của Toà án quốc tế, do đó cũng không có điều kiện chủ quan để đưa ra Toà án quốc tế.
Hai là, trong trường hợp đã có chứng cứ rất rõ ràng về quy thuộc chủ quyền ban đầu, Toà án quốc tế cần căn cứ luật quốc tế truyền thống để đưa ra phán quyết, chứ không nên theo nguyên tắc kiểm soát có hiệu quả. Trong vụ việc “Đá Trắng”, Toà án quốc tế đã xem xét một cách tổng hợp chứng cứ lịch sử, xác định trước năm 1953 thuộc sở hữu Malaysia. Việc cấp bách hiện nay là TQ phải thu thập những chứng cứ quan trọng có thể chứng minh chủ quyền ban đầu của TQ đối với các đảo, đá này.
Ba là, Toà án quốc tế xác định Malaysia năm 1953 đã từ bỏ chủ quyền đối với “Đá Trắng” và vận dụng nguyên tắc kiểm soát có hiệu quả, cho rằng Singapore đã áp dụng các hành vi chính phủ thể hiện ý chí của nhà nước. Cần chú ý rằng, những hành vi có ý nghĩa về pháp lý bao gồm: luật trong nước liên quan đến lãnh thổ tranh chấp, tuyên bố của chính phủ, công hàm và thư tín ngoại giao, bản đồ, hành vi của quan chức nhà nước, việc điều tra chủ quyền vùng biển, xây dựng thiết bị công trình trên đảo, kiểm soát việc người nước ngoài lên đảo… Ngược lại, những hành vi sau không có giá trị pháp lý: việc xây dựng luật không đề cập rõ ràng đến các đảo, đá tranh chấp, các hành vi thực thi chủ quyền của nhà nước không công khai, tuần tra và diễn tập của hải quân ở vùng biển gần đó, hoạt động đánh cá của ngư dân, cá nhân lên đảo… Trên cơ sở đó, TQ cần áp dụng các hành vi quản lý có hiệu quả của chính phủ. Ví dụ, việc thành lập “TP Tam Sa” là hành động rất có hiệu quả trong luật quốc tế. Ngoài ra, cần kịp thời phản đối các hành vi của các nước khác xâm phạm chủ quyền lãnh thổ của TQ. Malaysia bị mất “Đá Trắng” là do trong thời gian hơn 100 năm đã ngầm thừa nhận việc Singapore kiểm soát có hiệu quả đối với hòn đảo này. Do đó, các bộ ngành liên quan của TQ cần thực hiện giám sát chặt chẽ và ngành ngoại giao cần có phản đối kịp thời đối với các hành vi xâm phạm chủ quyền của TQ của các nước có đòi hỏi chủ quyền, ngăn chặn các sự việc như bắt giữ, xử phạt ngư dân TQ ở các vùng biển do TQ quản lý.
Bốn là, án lệ cho thấy các bãi ngầm chỉ nổi lên khi triều thấp không có địa vị lãnh thổ và sẽ được phân định theo chủ quyền vùng biển. Điều này cần TQ phải vận dụng chứng cứ lịch sử như “đường 9 đoạn” để chứng minh TQ có chủ quyền đối với các bãi ngầm và bãi Tăng Mẫu (James Shoal) nằm bên trong “đường 9 đoạn”.
Theo Thời báo Hoàn Cầu
Quốc Trung (gt)
Trong hai ngày 16-17/11/2022, Học viện Ngoại giao đã tổ chức các Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 14 về chủ đề “Biển hoà bình – Phục hồi bền vững”.
Sáng ngày 16/11/2022, Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 14 do Học viện Ngoại giao, phối hợp tổ chức cùng các đối tác đồng bảo trợ trong và ngoài nước, đã khai mạc tại Đà Nẵng với chủ đề “Biển Hòa Bình – Phục hồi bền vững”.
Ngày 12-13/9/2022, Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao đã phối hợp với Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội tổ chức Khóa học Nâng cao Năng lực Biển lần thứ hai thuộc khuôn khổ Trung tâm Ngoại giao Biển (MDC).
Ngày 23/9, Học viện Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam tổ chức tọa đàm trực tuyến An ninh biển và Luật pháp quốc tế ở Biển Đông.
Ngày 19/8/2021, Học viện Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Anh và Quỹ Konrad Adenauer Stiftung (KAS), Đức tại Hà Nội tổ chức Đối thoại Biển lần thứ 7 (trực tuyến) với chủ đề “Đánh giá các vấn đề biển đang nổi lên từ góc độ luật pháp quốc tế”.
Thông cáo báo chí: Bộ trưởng Quốc phòng Vương quốc Anh Robert Ben Lobban Wallace thăm và thảo luận tại Học viện Ngoại giao Việt Nam, ngày 22/7/2021)