Theo các nhà phân tích, tập trận lần này cho thấy cách thức quân đội Mỹ sẽ tăng cường sự hiện diện tại Châu Á – Thái Bình Dương, ngay sau tuyên bố về chiến lược quốc phòng mới của Tổng Thống Mỹ Barack Obama với việc chuyển trọng tâm sức mạnh hải quân sang Thái Bình Dương từ tháng 1/2012. Theo ông Robert Fitts, giám đốc nghiên cứu Mỹ tại đại học danh tiếng Chulalongkorn Thái Lan, Châu Á đã trở thành khu vực năng động nhất thế giới và do đó thu hút sự chú ý hơn trong tất cả các lĩnh vực bao gồm cả an ninh. Ông cũng dự đoán Thái Bình Dương sẽ thu hút một số lực lượng quân Mỹ sẽ rút quân hoặc đang chuẩn bị rút quân khỏi I rắc, Afghanistan và Đức.

(1) Tập trận Hổ Mang Vàng là đối đầu với Trung Quốc hay chỉ là tập trận thường kỳ

Những tin tức về cuộc tập trận Hổ Mang Vàng mới đây đã làm dấy lên quan ngại của một số nhà phân tích Trung Quốc và cộng đồng mạng những người cho rằng tập trận lần này nhằm phô diễn sức mạnh quân sự ngay tại cửa ngõ Trung Quốc. Đại tướng, Luo Yuan, Phó TTK Hội khoa học quân sự Trung Quốc cho rằng tập trận lần này làm phức tạp hơn tình hình an ninh khu vực đặc biệt là những tranh chấp lãnh thổ tại Biển Đông. Thiếu tướng Kenneth J. Glueck, tổng chỉ huy lực lượng đặc nhiệm hải quân III trong trả lời phỏng vấn Tân Hoa Xã đã bác bỏ tập trận Hổ Mang Vàng là nhằm vào Trung Quốc bởi theo ông “chúng tôi đã tham gia tập trận Hổ Mang Vàng đến nay đã được 31 năm và đây chỉ là cơ hội để chúng tôi cùng nhau thực hiện kỹ thuật chiến thuật với các thủ tục và công việc như một liên minh”. Ông Robert Fitts thì cho rằng trong 2000 năm qua Trung Quốc đã là cường quốc khu vực nhưng trong 200 năm qua Trung Quốc chưa trở thành cường quốc bởi những khó khăn trong nước. Hiện nay, Trung Quốc đang khôi phục lại vị thế này. Ông Viboonpong Poonprasit, chủ tịch Hội nghiên cứu Mỹ tại Thái Lan cho rằng tập trận Hổ Mang Vàng chỉ mang tính diễn tập thường kỳ, truyền thống giữa Mỹ và Thái Lan. Chính quyền dù thay đổi nhưng quân đội vẫn là một trụ cột trong nền chính trị Thái Lan và tiếp tục ổn định. Do đó, Mỹ tăng cường quan hệ với Thái Lan thông qua việc tiếp tục hợp tác quân sự. Tuy nhiên, Mỹ đã từng có ưu thế vượt trội tại khu vực đang cố gắng duy trì ảnh hưởng của mình trong khi Trung Quốc ngày càng mạnh hơn. Một số nước trong khu vực có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc cũng muốn Mỹ ngăn cản ảnh hưởng của Trung Quốc. Trong khi đó, giới phân tích Thái Lan cho rằng Tập trận Hổ mang Vàng không nhằm trực tiếp vào Trung Quốc nhưng lại nhất trí rằng Mỹ nỗ lực tăng hiện diện tại khu vực nhằm ngăn chặn sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc.

(2) Mở rộng tập trận thay vì các căn cứ

Mặc dù Mỹ đang chuyển sức mạnh hải quân lớn hơn sang Thái Bình Dương, nhưng chưa có dấu hiệu Mỹ mở rộng các căn cứ quân sự tại khu vực. Các chuyên gia phân tích cho rằng hải quân Mỹ sẽ tập trung nhiều hơn vào các cuộc tập trận luân phiên như kiểu Tập trận Hổ Mang Vàng nhằm tăng cường sự hiện diện. Ông Robert Fitts cho biết “Do những lý do chính trị và ngân sách nên việc tập trận luân phiên sẽ thay thế cho mở rộng căn cứ. Sự suy giảm kinh tế đã tạo sức ép lên ngân sách quốc phòng Mỹ và các cuộc tập trận có thể tạo ra sự hiện diện hiệu quả với chi phí thấp hơn nhiều”. Hơn nữa việc đặt căn cứ hải quân tại một nước có thể gây ra nhiều vấn đề xã hội và chính trị tiềm ẩn như căn cứ Okinawa tại Nhật. Chính phủ Mỹ và Nhật Bản đang đàm phán việc đóng cửa hoặc chuyển vị trí căn cứ không quân hải quân tại Futenma, một căn cứ đang đe dọa tới môi trường và an ninh của công chúng trong con mắt của người dân địa phương. Thiếu tướng Glueck, người cũng từng là chỉ huy căn cứ hải quân tại Nhật Bản cho biết hải quân Mỹ không có kế hoạch mở rộng căn cứ quân sự tại Đông Nam Á. “Chúng tôi đang tìm kiếm các cơ hội để phát triển và hợp tác với nhiều nước khác nhau trên cơ sở luân phiên chứ không phải là thiết lập căn cứ quân sự. Việc mở rộng sự tham gia của các nước khác vẫn chưa được quyết định đối với tập trận Hổ Mang Vàng vào năm tới nhưng vẫn còn tiềm năng rất lớn. Tập trận này sẽ mở rộng thành viên nếu có nhiều quốc gia muốn tham gia và đóng góp cho cuộc tập trận này”. Theo báo cáo, Myanmar cũng đang tìm cách tham gia tập trận Hổ mang Vàng và phải mất nhiều năm Myanmar mới trở thành thành viên bởi nước này phải tham gia với tư cách là quan sát viên trước. Các nước tham gia Tập trận Hổ Mang Vàng bao gồm Úc, Bangladesh, Canada, Anh, Pháp, Ý, Ấn Độ, Nepal và Việt Nam./.

Theo Xinhuanet (ngày 14/2)

Mỹ Anh (gt)