Tổng thống Obama đã tái ưu tiên chính sách của Mỹ vào khu vực thông qua một chiến lược quân sự mạnh mẽ hơn để chống lại sự nổi lên của Trung Quốc. Hiển nhiên Trung Quốc không hài lòng khi nước láng giềng kề cận là Việt Nam gần đây có chính sách thân Mỹ. Việt Nam cũng đã mời Mỹ tham gia các hoạt động thăm dò dầu khí trên Biển Đông. Nếu Việt Nam liên minh với Mỹ một cách chính thức hơn, điều đó tất yếu sẽ làm thay đổi cán cân quyền lực trong khu vực. Tương tự Thái Lan nằm ở trung tâm của Đông Nam Á và nếu một liên minh Thái Lan-Mỹ được hình thành cũng sẽ là mối đe dọa đối với Trung Quốc. Nhìn chung khả năng các nước ASEAN duy trì sự cân bằng và dung hòa các lợi ích mâu thuẫn nhau của Trung Quốc và Mỹ, chưa kể đến Nga và Ấn Độ, sẽ là một thách thức lớn. Điều có lợi nhất đối với Thái Lan cũng như các nước châu Á khác là duy trì sự không thiên vị trong cuộc đối đầu giữa các siêu cường. Trong chuyến thăm Thái Lan từ 22-24/12, ông Tập Cận Bình đã để lại ấn tượng rằng ông sẽ tập trung hơn vào thúc đẩy các quan hệ kinh tế-xã hội và các thảo luận quân sự không nằm trong chương trình nghị sự. Khi Ngoại trưởng Mỹ Hilary Clinton thăm Thái Lan tháng 11 vừa qua, bà đã đề cập tới khả năng Mỹ sử dụng sân bay Don Muang và Utapao như một phần tăng cường hợp tác quân sự giữa Mỹ và Thái Lan. 

Ngày 22/12, ông Tập Cận Bình và Thủ tướng Yingluck Shinawatra đã chứng kiến lễ ký các thỏa thuận, trong đó có thỏa thuận hoán đổi tiền tệ, phát triển đường sắt cao tốc, quản lý nguồn nước, giáo dục và phát triển nhân lực. Thỏa thuận hoán đổi tiền tệ, khởi đầu với 70 tỷ nhân dân tệ (NDT), là thỏa thuận quan trọng nhất, sẽ khích lệ các nhà xuất khẩu Thái Lan sử dụng đồng nội tệ thay cho USD trong thương mại song phương với Trung Quốc. Trung Quốc cũng muốn thúc đẩy đồng NDT trở thành một trong các tiền tệ dự trữ quốc tế và nước này đã ký thỏa thuận hoán đổi tiền tệ với một số nước khác như Malaixia và Xinhgapo để mở rộng phạm vi sử dụng đồng tiền này. Tuy nhiên nỗ lực đó của Trung Quốc sẽ đe dọa triển vọng sử dụng đồng USD làm tiền tệ giao dịch quốc tế. Chắc chắn Oasinhtơn sẽ dõi theo diễn biến này với cảm giác bất an, vì bất cứ thách thức nào đối với quyền uy tối cao của đồng USD sẽ làm suy yếu sức mạnh quân sự của Mỹ, vốn được nuôi dưỡng bằng các khoản nợ bằng đồng USD. Trung Quốc hiện đang chờ thời cơ thích hợp để thả nổi hoàn toàn đồng NDT để đồng tiền này có thể trở thành tiền tệ quốc tế cạnh tranh với USD, euro và đồng yên. Vào thời điểm này, Trung Quốc đang chuẩn bị cơ sở hạ tầng để hiện thực hóa mục tiêu đó với việc sử dụng Hồng Công làm một trung tâm trao đổi NDT. Chuyến thăm Thái Lan của ông Tập Cận Bình, bao gồm các cuộc gặp với lãnh đạo Chính phủ, Hoàng gia, Hội đồng cơ mật và lãnh đạo phe đối lập, để tiếp cận trực tiếp với lực lượng nắm quyền bính, nhằm tìm hiểu đường hướng lập trường của Thái Lan. Tuy nhiên thành công trong chuyến thăm Thái Lan cũng như chuyến thăm Việt Nam của ông sẽ được đánh giá từ thực tiễn triển khai các thỏa thuận đã ký kết và lập trường của Thái Lan, Việt Nam và các nước ASEAN khác trong cuộc tranh giành quyền thống trị châu Á-Thái Bình Dương giữa Trung Quốc và Mỹ.

Theo Nationmultimedia (23/12)

Vũ Hiền (gt)