Đài Tiếng nói nước Nga, BBC, RFA, RFI, VOA - 22/11: Việt Nam, Philippines phẫn nộ vì hộ chiếu mới Trung Quốc in hình đường “lưỡi bò”. Ngày 22/11, cả VN lẫn PLP đều lên tiếng công khai phản đối việc TQ cho lưu hành hộ chiếu mới có in tấm bản đồ đường 9 đoạn - còn gọi là lưỡi bò - thể hiện yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh trên hầu như toàn bộ vùng Biển Đông. Hành động này được cho là một bước leo thang mới trong chiến lược của TQ, dùng mọi thủ đoạn để áp đặt các đòi hỏi chủ quyền của họ, bất chấp luật lệ quốc tế hay các tuyên bố ngược lại của các láng giềng ĐNÁ.

Trong buổi họp báo thường kỳ ngày 22/11, NFN/BNG/VN Lương Thanh Nghị phát biểu: “Việc làm trên của TQ đã vi phạm chủ quyền của VN đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, cũng như chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của VN đối với các vùng biển liên quan ở Biển Đông. Đại diện BNG/VN đã gặp đại diện Đại sứ quán TQ tại Hà Nội trao công hàm phản đối và yêu cầu TQ hủy bỏ những nội dung sai trái in trên hộ chiếu phổ thông điện tử nói trên”.

Cùng ngày, BTNG/PLP Albert del Rosario bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ trước việc TQ cho in hình đường chủ quyền 9 đoạn ở Biển Đông, bao gồm cả lãnh thổ và lãnh hải thuộc PLP, lên hộ chiếu điện tử kiểu mới. Truyền thông PLP dẫn lời NT Albert del Rosario viết trong công hàm ngoại giao gửi tới Bắc Kinh rằng Manila “cực lực phản đối việc in hình đường 9 đoạn trong hộ chiếu điện tử vì bản đồ này bao gồm các phần lãnh thổ và lãnh hải của PLP”. “PLP không chấp nhận đường 9 đoạn, cho đây là tuyên bố chủ quyền về lãnh hải một cách quá đáng, vi phạm luật pháp quốc tế”.

Để đáp trả, chính quyền TQ khẳng định hộ chiếu nước này đáp ứng với các tiêu chuẩn quốc tế. BNG/TQ, khi được liên lạc, trả lời ngắn gọn: “Bản đồ trong hộ chiếu không nhằm vào bất cứ quốc gia nào. TQ sẵn sàng đối thoại với các nước liên quan”. Hộ chiếu kiểu mới, lần đầu tiên có gài chip điện tử, bắt đầu được công an TQ cấp cho công dân khoảng 5 tháng trước đây.

Như vậy, TQ đã tung ra thêm một thủ đoạn nhằm gián tiếp quảng bá cho chủ quyền của Bắc Kinh ngoài Biển Đông, bên cạnh các hành vi cụ thể thô bạo như tung các đội tàu cá hùng hậu ra đánh bắt tại các vùng ở Biển Đông đang tranh chấp, chặn bắt hay xua đuổi ngư dân các nước khác đến hoạt động tại các nơi mà họ cho là thuộc chủ quyền của mình, mời thầu dầu khí quốc tế tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của VN.

Theo BBC, điều đáng nói là đường lưỡi bò tuy được TQ mang ra sử dụng nhiều trong thời gian gần đây, không có tọa độ được quy định rõ ràng và do vậy, bị cho là thiếu tính pháp lý. Quan ngại chính là khi công dân TQ sử dụng loại hộ chiếu này ra nước ngoài; nếu các nước sở tại đóng dấu xuất nhập cảnh thì có thể xem là chấp nhận yêu sách chủ quyền của TQ hay không. Và trong trường hợp không chấp nhận bản đồ chủ quyền này, thì dựa trên lý do nào để từ chối xuấ̉t nhập cảnh đối với người TQ?

Nhật báo Financial Times (Anh), cơ quan truyền thông đầu tiên lên tiếng về vụ việc này ngay từ ngày 21/11 đã cho rằng các nước có tranh chấp chủ quyền với TQ không thể nào hài lòng trước việc các viên chức ngoại giao và cửa khẩu của họ đều bị buộc phải mặc nhiên công nhận các đòi hỏi chủ quyền của Bắc Kinh, mỗi khi cấp visa hay đóng dấu xuất nhập cảnh trên hộ chiếu của một công dân TQ. Theo một nhà ngoại giao cao cấp công tác tại Bắc Kinh xin giấu tên, được báo Financial Times trích dẫn thì việc in yêu sách chủ quyền ngay trên hộ chiếu là “một sự leo thang khá nghiêm trọng, vì TQ đang phát hành hàng triệu hộ chiếu mới loại này, và hộ chiếu dành cho người lớn có giá trị trong 10 năm”. Nếu sau này mà Bắc Kinh thay đổi lập trường, họ sẽ phải mất rất nhiều công sức để thu hồi hàng triệu hộ chiếu như vậy. Đối với Financial Times, việc TQ phát hành hộ chiếu “lưỡi bò” là dấu hiệu cho thấy là Bắc Kinh khó có thể nhượng bộ các nước láng giềng ĐNÁ trên vấn đề Biển Đông.

Khi đưa tin về việc VN và PLP đồng thời lên tiếng phản đối TQ về vụ này, hãng AFP vào ngày 22/11 đã nêu bật tuyên bố đầy quan ngại của NFN/BNG/PLP Raul Hernandez: “Nếu để yên cho TQ làm như vậy, điều đó có nghĩa là chấp nhận các yêu sách của TQ trên toàn bộ vùng Biển Đông”.

Giới quan sát nhanh chóng đưa ra bình luận về động tác mà một số người gọi là “thâm độc” này của TQ. Theo giới phân tích, việc làm của Bắc Kinh sẽ đẩy các quốc gia đang tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan”, vì họ sẽ phải đóng dấu nhập cảnh hộ chiếu của hàng nghìn du khách và doanh nhân TQ có in hình ảnh tuyên bố chủ quyền. Nếu như thay đổi lập trường, thì Bắc Kinh sẽ phải thu hồi toàn bộ số hộ chiếu này”. Giáo sư môn quan hệ quốc tế Đại học Nhân dân, ông Thời Ân Hoằng, bình luận rằng tuy loại hộ chiếu mới này có thể giúp “thể hiện chủ quyền, nhưng cũng có thể làm phức tạp hóa tình hình vốn đã nhiều vấn đề”. Ông Thời cho rằng quyết định in hình bản đồ này là do lãnh đạo cấp bộ đưa ra, chứ “không phải từ cấp lãnh đạo cao nhất”.

Được biết Bộ Công an TQ chịu trách nhiệm thiết kế và cấp mới các hộ chiếu. Trong loại hộ chiếu điện tử mới này, ngoài đường “lưỡi bò” còn có các hình ảnh mô tả phong cảnh TQ và 2 địa điểm du lịch nổi tiếng ở Đài Loan.

 

Tổng hợp