Trong ngày làm việc đầu tiên, các học giả và đại biểu tham dự hội thảo đã tập trung phân tích tình hình thế giới có tác động tới tranh chấp ở Biển Đông và những diễn biến gần đây xung quanh vấn đề Biển Đông.

Các đại biểu cho rằng tình hình thế giới có tác động tới tranh chấp trên Biển Đông theo hai hướng. Về mặt tích cực, các quốc gia đều có lợi ích với một Biển Đông hoà bình, ổn định và mong muốn đảm bảo quyền tự do, an toàn hàng hải, hàng không qua Biển Đông. Các quốc gia đều mong muốn thúc đẩy hợp tác biển, trong đó hợp tác kinh tế biển đóng vai trò chủ đạo. Tuy nhiên, ở mặt tiêu cực, Biển Đông là khu vực còn nhiều cạnh tranh, bất đồng, mất lòng tin, thiếu thống nhất giữa các nước về giải thích các khái niệm pháp lý, và tồn tại những ranh giới chiến lược chưa rõ ràng, dễ dẫn đến hiểu lầm và xung đột.

Về những phát triển gần đây ở Biển Đông, một số đại biểu chia sẻ các phát triển tích cực về phân định các vùng biển chồng lấn và hợp tác khai thác chung trên biển giữa các quốc gia ven Biển Đông. Một số đại biểu cũng chia sẻ về các nỗ lực giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hoà bình, trong đó có phán quyết gần đây của Trọng tài trong vụ kiện giữa Philippines và Trung Quốc. Tuy nhiên, một số đại biểu cũng bày tỏ quan ngại về hoạt động cải tạo đảo trái phép với quy mô lớn, xây dựng đường băng và khả năng lắp đặt các trang thiết bị quân sự của Trung Quốc tại các công trình nhân tạo ở Biển Đông. Các học giả lo ngại các diễn biến mới sẽ tạo ra cuộc chay đua vũ trang tại Biển Đông và đe doạ đến hoà bình, an ninh của khu vực.

Nhận định chung về triển vọng ở Biển Đông trong thời gian tới, các học giả vẫn cho rằng xung đột lớn ít khả năng xảy ra, nhưng cấu trúc an ninh của khu vực đang lâm vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Vì vậy các bên cần có các cách tiếp cận đa phương, đề cao các diễn đàn an ninh khu vực, tôn trọng tiếng nói của các quốc gia tầm trung, các quốc gia nhỏ, và tuân thủ luật pháp quốc tế.

Hội thảo sẽ tiếp tục ngày làm việc thứ hai vào ngày 24/11 để thảo luận về các vấn đề pháp lý, triển vọng giải quyết tranh chấp Biển Đông, và phiên đàm phán giả định để tìm kiếm giải pháp cho Biển Đông.

Nghiên cứu Biển Đông