yuan(1).jpg

 

Đây là chuyến thăm nước ngoài đầu tiên của ông Mahathir kể từ khi ông trở lại nắm quyền sau cuộc bầu cử gây “sốc” hồi tháng trước, đồng thời cho thấy quan điểm quay trở lại với “chính sách hướng Đông” của vị thủ tướng 92 tuổi này, nhằm tăng cường quan hệ với các nước Đông Á, đặc biệt là Nhật Bản.

Chuyến thăm cũng là một tín hiệu cho thấy mong muốn của quốc gia Đông Nam Á này nhằm thoát khỏi sự kiểm soát Trung Quốc – nước đã “bơm” hàng tỷ USD cho chính quyền bị hủy hoại bởi hàng loạt bê bối của cựu Thủ tướng tiền nhiệm Najib Razak. Chính phủ Malaysia mới cho biết một số công ty Trung Quốc hiện đang bị tình nghi có liên quan đến việc che giấu vụ bê bối tham nhũng tại Quỹ đầu tư nhà nước 1Malaysia Development Berhad (1MDB).

Shahriman Lockman, nhà phân tích cấp cao tại Viện nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (ISIS), cho biết: “Chính phủ tiền nhiệm hẳn là có thể hợp tác với Nhật Bản, nhưng chắc chắn không thể nhiệt tình như khi hợp tác với Trung Quốc”. Theo các ngân hàng có giao dịch xuyên biên giới, Chính phủ thiếu tiền của Malaysia đã có thể tìm cách khai thác nguồn vốn giá rẻ của Nhật Bản, trong khi doanh số cổ phiếu tiềm năng của các công ty liên kết nhà nước của Malaysia cũng có thể trở thành mục tiêu đầu tư của các công ty Nhật.

Ông Mahathir đã nhận lời tham dự Hội nghị Tương lai châu Á do tập đoàn truyền thông Nikkei tổ chức trước khi đắc cử, tuy nhiên hiện giờ, ông cũng sẽ gặp gỡ cả Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và các quan chức cấp cao trong chuyến thăm kéo dài 3 ngày của mình. Nhà phân tích Shahriman cho rằng: “Trên thực tế, thủ tướng chọn gắn liền kế hoạch của mình với việc tham dự hội nghị để muốn nói lên rằng: Sẽ chẳng có gì đáng ngạc nhiên trong việc tạo ra một cơ hội làm trẻ hóa quan hệ Malaysia-Nhật Bản”.

Thủ tướng Mahathir đã rút khỏi dự án đường sắt cao tốc với Singapore, đồng thời đang xem xét lại một dự án đường sắt trị giá 14 tỷ USD do các công ty Trung Quốc xây dựng. Bộ Ngoại giao Malaysia cho biết trong một tuyên bố rằng chuyến thăm của ông Mahathir sẽ giúp Malaysia tô đậm các chính sách hiện hành của họ với Nhật Bản và các nước khác trong khu vực, đặc biệt là liên quan đến thương mại và đầu tư nước ngoài.

Makio Miyagawa – Đại sứ Nhật bản tại Malaysia – nói với hãng thông tấn Bernama rằng: “Với sự trở lại của Thủ tướng Mahathir, tôi chắc chắc các ngành công nghiệp của chúng tôi (Nhật Bản) sẽ rất vui mừng và suy nghĩ tích cực về sự hợp tác với Malaysia và các ngành công nghiệp của nước này”. Theo hãng Bernama, Nhật Bản là nhà đóng góp đầu tư trực tiếp nước ngoài lớn nhất của Malaysia với các khoản đầu tư trị giá 13 tỷ USD hồi năm ngoái.

Thủ tướng Mahathir đã cáo buộc các công ty có liên kết với nhà nước Trung Quốc thổi phồng chi phí giao dịch, dính líu vào các hoạt động tham nhũng, và thậm chí có âm mưu che đậy vụ bê bối 1MDB. Ông sẽ phái Bộ trưởng Tài chính và các cơ quan chống tham nhũng của Malaysia tới Trung Quốc vào tuần này để điều tra những thông tin không đồng nhất trong một thỏa thuận ống dẫn khí song phương. Những thỏa thuận trị giá hàng tỷ USD này, cùng sự hiện diện ngày càng gia tăng của các công nhân xây dựng và doanh nhân Trung Quốc, đã ảnh hưởng không ít đến người dân Malaysia.

Ông Shahriman nhấn mạnh: “Thủ tướng Mahathir sẽ rất hy vọng có thể hủy bỏ những dự án cực kỳ tốn kém liên quan đến các công ty Trung Quốc này”, tuy nhiên, việc thoát khỏi Trung Quốc sẽ không dễ dàng bởi mối quan hệ khăng khít kéo dài nhiều thập kỷ cùng kim ngạch thương mại song phương trị giá 100 tỷ USD giữa hai nước. Mối quan hệ giữa Malaysia và Trung Quốc đạt đỉnh điểm trong vài năm qua sau khi Bắc Kinh ký kết một thỏa thuận trị giá 2,3 tỷ USD để mua lại các tài sản của 1MDB. Tiếp đó là một loạt dự án xây dựng cơ sở hạ tầng cũng rơi vào tay các công ty Trung Quốc.

Các giám đốc điều hành ngành công nghiệp tài chính mong đợi Nhật Bản đẩy nhanh tốc độ đầu tư ở Malaysia dưới thời chính phủ mới. Một người đứng đầu khu vực đầu tư ngân hàng giấu tên tại một ngân hàng của Nhật Bản cho hay: “Malaysia là một thị trường mà người Nhật cảm thấy dễ dàng đầu tư hơn. Cách thức các công ty Malaysia hoạt động kinh doanh, thiết lập tính hợp pháp là điều mà người Nhật cảm thấy thoải mái”. Người này hy vọng việc hợp tác với Malaysia sẽ tạo được lãi suất trong lĩnh vực tài chính, cụ thể là ở các ngân hàng và công ty bảo hiểm.  Trong chuyến thăm của mình, Thủ tướng Mahathir sẽ gặp gỡ các quan chức hàng đầu của ngân hàng Nomura Securities và tập đoàn ngân hàng Sumitomo Mitsui cùng nhiều ngân hàng khác.

Theo “Reuters”

Vũ Hiền (gt)