17/06/2010
Việc Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan, Tổng thống Barack Obama gặp Đạtlai Lạtma, vấn đề tranh chấp kinh tế, tranh cãi xung quanh vấn đề đồng Nhân dân tệ còn đang trên bàn tranh cãi, thì vấn đề Biển Đông luôn được Mỹ sử dụng như một “ con át chủ bài” nhằm chống lại Trung Quốc, đặc biệt gần đây, dư luận đánh giá Mỹ đang thay đổi quan điểm trong vấn đề tranh chấp chủ quyền tại khu vực này.
Mỹ công khai vấn đề Biển Đông
“Diễn đàn khoa học Đông phương” với chủ đề “Vấn đề mới và phương pháp mới của lực học chuyển động trong lĩnh vực hải dương và hàng không” (tổ chức tại Thượng Hải vào tháng 2) quy tụ những chuyên gia trong nhiều lĩnh vực về hải dương và hàng không tại Trung Quốc. Thông điệp của diễn đàn: vùng biển Trường Sa (Trung Quốc gọi là Nam Sa) thuộc Biển Đông hiện đang có hơn 1000 giàn khoan dầu mỏ nước sâu hoạt động, các nước xung quanh Biển Đông đang lợi dụng những giàn khoan này, khai thác một lượng lớn dầu mỏ và khí thiên nhiên. Trong lúc này, tờ “Thời báo Niu Yoóc” của Mỹ đưa tin: Việt
Tại “Diễn đàn khoa học Đông phương”, các học giả Trung Quốc cho rằng, việc Việt Nam quốc tế hóa vấn đề tranh chấp chủ quyền Biển Đông, Trung Quốc có thể sử dụng các quốc gia không có lợi ích tại Biển Đông như Cămpuchia và Mianma làm đối sách ngăn chặn chủ trương này của Việt Nam. Từ đó, đưa ra kết luận: Việt
Việc Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ tổ chức cuộc điều trần về vấn đề Biển Đông chứng tỏ rất rõ ý đồ của Mỹ công khai can dự vấn đề Biển Đông. Tất cả những động thái này cho thấy sự can dự của Mỹ vào vấn đề Biển Đông sâu đến mức nào, hay như cái gọi là “Tập đoàn Nam Sa” đang được hình thành nhằm vào Trung Quốc mà báo chí Malaixia từng tuyên truyền, đều có thể nhanh chóng trở thành hiện thực. Và một xu thế khó tránh khỏi trong vấn đề này là vấn đề tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông giữa Trung Quốc và các quốc gia xung quanh sẽ trở nên phức tạp hơn. Trong bối cảnh này, Trung Quốc cần phải nhận thức được rằng, một khi vấn đề Biển Đông được quốc tế hóa, thì chủ trương “gác tranh chấp cùng khai thác” mà Chính phủ Trung Quốc từng đưa ra khó đạt được, và vấn đề sẽ trở nên phức tạp và khó khăn cho Trung Quốc.
Đối sách của Trung Quốc
Đàm phàn hòa bình hay hành động vũ lực?
Xung đột Nga - Grudia năm 2008, những sự kiện bất ngờ có thể xảy ra bất kỳ lúc nào và ở đâu đều có cái bóng của Mỹ hoặc đậm hoặc nhạt. Điều này đã phản ánh rất rõ hiện thực rằng nếu như không thể gián tiếp thông qua một phương thức hay con đường nào đó để giải quyết vấn đề, nước Mỹ buộc phải thay đổi chính sách can dự sâu vào vấn. đề Tất nhiên, Biển Đông không ngoại lệ. Do đó, không chỉ lợi ích của Trung Quốc tại Biển Đông sẽ bị tổn hại nghiêm trọng, mà mối nguy hại đối với các nước trực tiếp tranh chấp còn có thể mang tính thảm họa.
Rõ ràng tranh chấp chủ quyền Biển Đông giữa Trung Quốc với các nước Đông Nam Á không chỉ liên quan đến vấn đề nguồn tài nguyên, mà còn liên quan đến vấn đề chủ quyền. Trung Quốc có thể căn cứ vào “những chứng cứ lịch sử” để giới định vùng biển hữu quan là lãnh hải của Trung Quốc, nhưng các nước hữu quan cũng có thể căn cứ vào lý luận thềm lục địa để xác định vùng biển đó là lãnh hải của mình. Chính do mâu thuẫn gay gắt liên quan đến lợi ích hạt nhân của các bên, do Mỹ thực hiện kế sách ly gián, nên chủ trương “gác lại tranh chấp cùng khai thác” mà phía Trung Quốc đưa ra không thể thực hiện, dẫn đến phía Trung Quốc không tìm được con đường thích hợp giải quyết tranh chấp.
Thẳng thắn mà nói, những yêu sách ( yêu sách của Philíppin vấn đề chủ quyền đảo Hoàng Nham -Scarborough Shoal), hay là hành động khiêu khích cực đoan bắt giữ ngư dân Trung Quốc của Inđônêxia, hay hành vi tàu hải giám Trung Quốc mở rộng phạm vi hoạt động, tất cả các hành động này đều chỉ khiến tình hình xấu thêm và tạo ra lý do hợp lý để nước khác như Mỹ can dự.
Để đối phó với sự can dự của Mỹ và giải quyết vấn đề tranh chấp chủ quyền Biển Đông, trong giới học giả Trung Quốc có ra hai chủ trương hoàn toàn khác nhau.
Một bên chủ trương tiếp tục áp dụng phương thức đàm phán hoà bình để giải quyết. Điều này rõ ràng là xuất phát từ hình ảnh “phát triển hòa bình” mà Trung Quốc đang tích cực xây dựng. Phái cứng rắn trong nội bộ Trung Quốc lại phủ nhận chủ trương này. Họ cho rằng đàm phán hoà bình không mang lại kết quả, vì thế đưa ra chủ trương khi cần thiết có thể áp dụng hành động vũ lực để giải quyết. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích chiến lược Trung Quốc, chủ trương này của phái cứng rắn là chính xác đối với diễn biến của tình hình, nhưng sách lược đối phó dùng vũ lực là không thể áp dụng. Rõ ràng, nếu như Trung Quốc dùng vũ lực thì đây sẽ là một cái cớ hợp lý để Mỹ, Nhật Bản, Ôxtrâylia, thậm chí là cả tổ chức NATO tham dự vào giao chiến với Trung Quốc. Trong bối cảnh không có bất kỳ đồng minh quân sự nào, Trung Quốc sẽ chỉ có một kết quả duy nhất là thất bại.
Hiển nhiên, lãnh đạo Trung Quốc phản đối sử dụng vũ lực, nhưng cũng không phải là không tìm được phương thức giải quyết. Trên thực tế, việc Mỹ sở dĩ gây khó khăn cho Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông không phải là khó lý giải, mục đích chủ yếu là kiềm chế Trung Quốc “phát triển hòa bình”. Biện pháp mà Mỹ kiềm chế Trung Quốc không chỉ hạn chế ở vấn đề Biển Đông, mà còn ở vấn đề Đài Loan, vấn đề Tây Tạng (năm 2008), vấn đề Tân Cương (năm 2009)…
Những “quân bài chủ “
Tất nhiên, Trung Quốc sẽ không thể chỉ biết ngồi nhìn Mỹ can dự vào vấn đề tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mà trong tay Trung Quốc còn có những “quân bài chủ” để đối phó với Mỹ. Ngoài vấn đề kinh tế mậu dịch song phương với Mỹ, Trung Quốc có thể sử dụng vấn đề hạt nhân và vấn đề chủ nghĩa khủng bố làm đối sách mặc cả với Mỹ. Không ít học giả Trung Quốc nêu rõ Mỹ công khai tuyên bố coi ngăn chặn mở rộng hạt nhân và tấn công chủ nghĩa khủng bố là mục tiêu trọng điểm trong chiến lược toàn cầu của Mỹ hiện nay, theo đó yêu cầu Trung Quốc giúp đỡ. Xuất phát từ nguyên tắc trách nhiệm quốc tế, Trung Quốc cũng đã có những nỗ lực trong vấn đề này. Đổi lại, Trung Quốc cũng cần yêu cầu Mỹ có những biểu hiện trách nhiệm tương tự. Trung Quốc cần nêu rõ với Mỹ: vấn đề hạt nhân của Bắc Triều Tiên có lợi cho Mỹ là việc can dự vào vấn đề tranh chấp chủ quyền Biển Đông. Khi cần thiết Trung Quốc có thể đưa ra chủ trương cực đoan: không yêu cầu Bắc Triều Tiên từ bỏ chương trình hạt nhân, trái lại Trung Quốc cần giúp đỡ Bắc Triều Tiên thực hiện chương trình phát triển hạt nhân. Trong tình hình như hiện nay, đây có thể là sách lược tối ưu để Trung Quốc ngăn chặn Mỹ can dự vào vấn đề tranh chấp chủ quyền giữa Trung Quốc với một số nước ASEAN tại khu vực Biển Đông.
Văn Cường tổng hợp từ tờ "Đại công báo" và “Đông phương” báo “Văn hối” của Hồng Công các số ra gần đây
Trong hai ngày 16-17/11/2022, Học viện Ngoại giao đã tổ chức các Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 14 về chủ đề “Biển hoà bình – Phục hồi bền vững”.
Sáng ngày 16/11/2022, Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 14 do Học viện Ngoại giao, phối hợp tổ chức cùng các đối tác đồng bảo trợ trong và ngoài nước, đã khai mạc tại Đà Nẵng với chủ đề “Biển Hòa Bình – Phục hồi bền vững”.
Ngày 12-13/9/2022, Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao đã phối hợp với Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội tổ chức Khóa học Nâng cao Năng lực Biển lần thứ hai thuộc khuôn khổ Trung tâm Ngoại giao Biển (MDC).
Ngày 23/9, Học viện Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam tổ chức tọa đàm trực tuyến An ninh biển và Luật pháp quốc tế ở Biển Đông.
Ngày 19/8/2021, Học viện Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Anh và Quỹ Konrad Adenauer Stiftung (KAS), Đức tại Hà Nội tổ chức Đối thoại Biển lần thứ 7 (trực tuyến) với chủ đề “Đánh giá các vấn đề biển đang nổi lên từ góc độ luật pháp quốc tế”.
Thông cáo báo chí: Bộ trưởng Quốc phòng Vương quốc Anh Robert Ben Lobban Wallace thăm và thảo luận tại Học viện Ngoại giao Việt Nam, ngày 22/7/2021)