Xét về toàn cục hiện nay tại châu Á đang hình thành cấu trúc mới về an ninh. Có bốn kịch bản phát về cấu trúc này là:

(1) Sự vươn lên của châu Á lấy Trung Quốc làm trung tâm, nghĩa là một châu Á đơn cực do Trung Quốc lãnh đạo;

(2) Mỹ vẫn là người bảo đảm chính cho an ninh châu Á, nghĩa là châu Á đơn cực do Mỹ lãnh đạo;

(3) Sẽ xuất hiện một nhóm quốc gia châu Á mạnh (“chùm sao”) có lợi ích chung, làm việc cùng nhau để bảo đảm sao cho châu Á không trở thành đơn cực về an ninh;

(4) Sự phục hưng của một số quốc gia, gồm Nhật Bản, Ấn Độ, Việt Nam, Indonesia và một nước Triều Tiên Thống nhất sẽ bảo đảm cho một châu Á đa cực.

 

Trong số các kịch bản nêu trên, kịch bản Trung Quốc lãnh đạo châu Á đang gây ra sự lo lắng hơn cả. Tuy nhiên, kịch bản này khó xảy ra vì nhiều lý do, trong đó quan trọng là: trong nhiều năm tới Trung Quốc vẫn chưa đủ khả năng chống lại được các đối thủ về mặt quân sự, đấy là chưa nói đến việc áp đặt được ý chí của mình cho cả châu Á; về phương diện này, Trung Quốc còn thua xa Mỹ; nguy cơ bùng phát xung đột nội bộ Trung Quốc do những vấn đề kinh tế, chính trị, tôn giáo, sắc tộc… ; hầu như không có nước nào ủng hộ Trung Quốc đóng vai trò lãnh đạo châu Á.

 

Chính sách dân tộc chủ nghĩa và hành động tự tin (bá quyền) của Trung Quốc hiện nay trên thực tế là có lợi cho Mỹ, đang giúp Mỹ tăng cường trở lại vị thế của mình trong an ninh ở châu Á. Điều này thể hiện rất rõ qua việc Hàn Quốc củng cố liên minh quân sự với Mỹ; Nhật Bản từ bỏ ý định đòi Mỹ rút khỏi căn cứ quân sự ở Okynawa; Ấn Độ, Indonesia và Phillipin và nhiều nước khác xích lại gần Mỹ. Với khả năng của mình về mọi mặt, nếu muốn Mỹ vẫn sẽ đóng vai trò hàng đầu trong bảo đảm an ninh ở châu Á trong những năm tới.

 

Kịch bản thứ 3 và 4 cũng có thể xảy ra, thậm chí nếu như Mỹ vẫn là người bảo đảm chính cho an ninh ở châu Á. Một số nước châu Á đã bắt đầu tạo lập sự hợp tác cùng có lợi về an ninh trên cơ sở song phương, và bằng cách đó họ đang đặt nền móng cho hạ tầng cơ sở có triển vọng của quan hệ đối tác chiến lược chung. Cộng đồng các quốc gia châu Á được gắn kết bởi hợp tác chiến lược, trên thực tế là một việc làm quan trọng nhằm hỗ trợ tạo ra sự ổn định của các lực lượng trong khu vực.

 

Nguồn : Project Syndicate

 

Văn Cường (gt)

 

(Đề nghị chỉ được dẫn đường link mọi thông tin, bài viết  trên www.nghiencuubiendong.vn, không cắt đăng lại khi chưa có sự đồng ý của Ban Biên tập Website)