RFI, VOA - 26/11: Bản đồ “lưỡi bò” bị học giả quốc tế phản bác ngày càng mạnh. Không chỉ VN mà cả PLP, ĐL và ÂĐ đều đã lên tiếng phản đối bản đồ in trên hộ chiếu mới của TQ.

Theo tờ Tuổi Trẻ, Trung tá Trần Việt Huynh - đồn trưởng đồn biên phòng cửa khẩu Lào Cai cho biết đến nay họ đã đóng dấu hủy vào 111 hộ chiếu của công dân TQ có in hình đường lưỡi bò khi nhập cảnh vào VN. Đồn biên phòng cửa khẩu quốc tế Móng Cái, Quảng Ninh cũng đã áp dụng biện pháp chỉ cấp thị thực rời cho người TQ nhập cảnh vào VN. Ngày 24/11, Đài truyền hình Nhà nước TQ trong phần tin thời sự có trích dẫn phản ứng của một số du khách TQ sang VN đã bị từ chối đóng dấu thị thực lên hộ chiếu mới. Có người còn nói nếu cứ tiếp tục như vậy họ sẽ không đến các nước như VN nữa.

Tiến sĩ sử học Nguyễn Nhã, một trong những nhà nghiên cứu về Biển Đông hàng đầu ở VN, cho biết việc TQ phát thành hộ chiếu mới có in bản đồ “đường lưỡi bò” đang gây bức xức cho nhiều người. Về khả năng đưa vấn đề Biển Đông ra toà án quốc tế, giáo sư Nhã nói rằng VN sẽ sàng đưa vấn đề ra trước tòa án quốc tế, có điều để ra đó, hai bên đều phải đồng ý. Trong một luận án tiến sĩ ở Đại học Sorbonne, tác giả người Trung Hoa Đài Loan đã nói rằng TQ sẽ không bao giờ đưa ra trước tòa án quốc tế về tranh chấp chủ quyền cả, bởi vì họ chẳng có cơ sở nào cả.

Ông John Blaxland, một nhà nghiên cứu về các vấn đề an ninh và quốc phòng của Đại học Quốc gia Australia, cho rằng việc in bản đồ như vậy trong hộ chiếu là một thủ đoạn tinh ma, là một phần của mưu đồ lâu dài của TQ.

Về phần NB, nước đang xảy ra một vụ đối đầu rất căng thẳng với TQ về vấn đề chủ quyền của một dãy đảo không người ở Biển Hoa Đông, một viên chức Bộ ngoại giao ở Tokyo nói rằng NB đã chú ý tới việc quần đảo Senkaku không nằm trong bản đồ đó nên không bình luận hay than phiền gì. Ông Michael de Golyer, giáo sư chính trị học của Đại học Báp tít Hồng Kông, nhận xét về việc TQ không bao gồm quần đảo Điếu Ngư trong bản đồ trong hộ chiếu mới: “Họ có ý chọn VN và PLP làm đối tượng để gây gổ vì hai nước này yếu hơn và cả hai đều có một quá khứ có nhiều vấn đề với Mỹ. Trong khi đó, quan hệ giữa NB với Mỹ khá vững mạnh và đặt cơ sở trên một hiệp ước phòng thủ chung. Nếu họ có những hành vi mạnh tay với NB để khẳng định yêu sách như hiện nay thì chắc chắn sẽ có sự leo thang căng thẳng giữa Mỹ với TQ, và đó là điều mà hiện TQ đang muốn né tránh. “Sẽ là thiếu khôn ngoan nếu nghĩ rằng có một sự khác biệt lớn ở TQ giữa giới lãnh đạo cũ và giới lãnh đạo mới”.

Ngày 23/11, NFN/BNG/TQ, bà Hoa Xuân Oánh nói rằng bản đồ trong hộ chiếu mới “không nhắm vào một nước cá biệt” và “TQ sẵn lòng thảo luận với các nước liên quan”.

Trung Quốc - Biển Đông. (Mạng tin tức TQ, Mạng Phượng hoàng, Tân Hoa - 26/11): Ngày 26/11, Trung tâm bảo đảm hàng hải Biển Đông thuộc Bộ Giao thông TQ đã chính thức được thành lập tại Quảng Châu. Phạm vi đảm bảo hàng hải của Trung tâm này gồm 3 tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây và Hải Nam với vùng biển rộng 2,1 triệu km2.

Trung tâm này quản lý 7 hệ thống phao tiêu hàng hải ở Sán Đầu, Quảng Châu, Trạm Giang, Bắc Hải, Hải Khẩu, “Tây Sa” (Hoàng Sa), “Nam Sa” (Trường Sa); 6 trung tâm thông tin ở Sán Đầu, Thâm Quyến, Quảng Châu, Trạm Giang, Nam Ninh, Hải Khẩu và 14 chi nhánh khác. Phạm vi quản lý của trung tâm này từ phía Đông là ranh giới giữa hai tỉnh Quảng Đông và Phúc Kiến, ranh giới phía Nam đến bãi ngầm Tăng Mẫu trên Biển Đông; phía Tây đến đường biên giới Trung - Việt; phía Bắc đến cầu Bạch Ni Quảng Châu.

+ RFI - 26/11: Trung Quốc lại đả kích Philippines về bãi cạn Scarborough. TQ lại chĩa mũi dùi vào PLP trong bối cảnh Bắc Kinh đang gặp phản ứng từ phía các láng giềng ÂĐ, PLP, và VN chống lại việc TQ ngấm ngầm đưa các đòi hỏi chủ quyền của mình vào trong hộ chiếu mới. Trong một thông cáo công bố ngày 26/11, Đại sứ quán TQ tại Manila, trích dẫn một bài phân tích của Viện Nghiên cứu Nam Hải của TQ - đặt trụ sở tại Hải Nam cho rằng việc PLP viện dẫn khái niệm vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) trong Công ước LH|Q về Luật Biển để đòi chủ quyền trên bãi Scarborough là một sự “hiểu sai” và “áp dụng không đúng” luật quốc tế. Lập luận của Manila chỉ nhằm phục vụ “lợi ích riêng của quốc gia”, và chính PLP mới là nước “đi ngược lại luật quốc tế và UNCLOS”. Trong khi đó, thì Bắc Kinh có chủ quyền lịch sử không thể chối cãi trên bãi Scarborough/Hoàng Nham.

Trước đó trong một bài xã luận công bố ngày 23/11, tờ China Daily đã không ngần ngại đánh giá là động thái của TTh/PLP Aquino là “thô bạo” khi công khai bác bỏ lập luận của TTg/CPC Hun Sen cho rằng toàn thể khối ASEAN đã nhất trí không quốc tế hóa hồ sơ Biển Đông. Theo tờ báo thì đây là “một động thái phi ngoại giao, thiếu suy xét và không giúp giải quyết vấn đề một cách hòa bình”.

Mạng Hải Nam ngày 26/11 đưa tin, ngày 25/11 tại Tp. Vạn Ninh, tỉnh Hải Nam, TQ đã diễn ra Hội thảo về đồ gốm sứ khảo cổ ở “Nam Hải” (Biển Đông) và học thuật gốm sứ men màu phương Nam năm 2012. Hơn 130 chuyên gia đến từ 9 nước và khu vực đã trao đổi về kết quả mới nhất của việc nghiên cứu khảo cổ dưới nước ở Biển Đông.

Cục trưởng Cục Văn vật tỉnh Hải Nam Vương Diệc Bình cho biết, văn vật dưới nước ở Biển Đông ngoài giá trị về kinh tế, nghệ thuật và nghiên cứu khoa học, còn có giá trị lịch sử độc đáo, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ chủ quyền quốc gia và giải quyết tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông.

Được biết, vùng biển do “Thành phố Tam Sa” “quản lý” hiện đã khảo cổ phát hiện thấy 123 điểm có tàu chìm, trong đó vùng biển Nam Sa (Trường Sa) có 8 điểm, vùng biển Tây Sa (Hoàng Sa) có 114 điểm, vùng biển đảo Hoàng Nham có 1 điểm. Các văn vật được phát hiện thấy hiện nay chủ yếu là từ thời Bắc Tống, Nam Tống, Nguyên, Minh, Thanh. 　　

Hiện nay, tỉnh Hải Nam và Bộ Công an TQ đang điều tra nghiên cứu để xây dựng trạm giám sát ở khu vực không có người ở quần đảo “Tây Sa” (Hoàng Sa), sử dụng hệ thống giám sát từ xa GIS và RS để giám sát. Trong tương lai sẽ xây dựng trạm trung gian ở đảo Vĩnh Hưng (Phú Lâm) thuộc quần đảo “Tây Sa” (Hoàng Sa), thông qua kỹ thuật truyền dẫn vệ tinh để thực hiện giám sát đối với các vùng biển xa. Thời gian tới, tỉnh Hải Nam sẽ tiếp tục triển khai việc điều tra, khảo cổ ở Biển Đông, công bố khu bảo vệ di sản văn hóa dưới nước và sẽ áp dụng các biện pháp bảo vệ.

ASEAN - Trung Quốc: Biển Đông. Ngày 25/11, tại Singapore diễn ra Diễn đàn ASEAN - TQ, do Trường Rajaratnam phối hợp cùng BNG/TQ và BNG Singapore đồng tổ chức. Đây là diễn đàn kênh 1.5 đầu tiên, gồm các quan chức ngoại giao và học giả của TQ và các nước ASEAN, phía TQ do bà Phó Doanh, còn phía ASEAN do Thứ trưởng Bilahari dẫn đầu. Có 3 điểm đáng chú ý:

1. TQ cử đoàn rất đông (tới 16 người), trong đó ngoài Thứ trưởng Phó Doanh, còn có 3 Viện trưởng, 1 Nguyên phó chủ nghiệm Ủy ban đối ngoại Quốc hội, 1 Vụ trưởng và 2 vụ phó của Vụ châu Á, BNG. Mục đích cuộc họp là nhằm tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau và bàn các biện pháp thúc đẩy hợp tác. Tuy nhiên, ngay từ phần khai mạc của Đại sứ Barry Desker, Hiệu trưởng trường Rajaratnam đến phần điều hành của Thứ trưởng Bilahari, phía Singapore khởi đầu nêu rất mạnh và thẳng thắn với TQ về vấn đề Biển Đông và việc thảo luận chủ đề này chiếm trên 2/3 thời lượng Diễn đàn. Các vấn đề nêu xoay quanh 5 điểm chính (i) Tranh chấp Biển Đông đang gây căng thẳng và làm vẩn đục môi trường an ninh của ĐNÁ; (ii) Yêu sách của TQ là vô lý và không dựa trên bất kỳ cơ sở luật pháp quốc tế nào; (iii) Hành động của TQ đang gây chia rẽ và làm suy yếu ASEAN; (iv) TQ đang cố tình hiểu sai về lập trường của ASEAN, cũng như quan hệ ASEAN - Mỹ, trong vấn đề Biển Đông. Thứ trưởng Bilahari cho rằng việc TQ diễn giải cách hiểu như vậy là tùy tiện và hết sức nguy hiểm giống như việc “ai không ủng hộ TQ trong vấn đề Biển Đông là chống TQ”; và (v) Tranh chấp Biển Đông đang che đi các mặt tốt khác của quan hệ ASEAN - TQ và nếu tranh chấp này không được xử lý thỏa đáng thì sẽ ảnh hưởng nghiêm trong đến tương lai quan hệ hai bên.

2. TQ cho rằng ngoại giao TQ đang bị sức ép rất lớn bởi các vấn đề nội trị. Ngay trong bản báo cáo chính trị vừa rồi tại Đại hội XVIII, trong 64 trang báo cáo thì chỉ có 2 trang dành cho đối ngoại. Viện trưởng Viện các vấn đề quốc tế của Malaysia Jawhar và Thứ trưởng Bilahari cho rằng ngoại giao nước nào cũng đều chịu sức ép lớn về nội trị, nhưng việc sử dụng các vấn đề bên ngoài như Biển Đông nhằm làm giảm các sức ép nội trị bên trong là việc làm nguy hiểm với các hậu quả khó lường.

3. Chất vấn về vấn đề hộ chiếu mới của TQ có in hình đường lưỡi bò, Thứ Trưởng Phó Doanh thừa nhận là có sự thiếu phối hợp giữa các cơ quan trong nước. Trao đổi bên lề diễn đàn, một Phó Vụ trưởng Vụ châu Á, BNG/TQ cho biết vấn đề này do Bộ Công an khởi xướng và thúc đẩy chứ không phải bên Bộ Ngoại giao.

“Những khó khăn trong ngoại giao Trung Quốc” (Nhân dân Nhật báo - 26/11):

(1) Môi trường phức tạp. Trong các nước lớn, TQ đang phải đối mặt với môi trường xung quanh phức tạp nhất. Nhiều láng giềng có nghĩa là nhiều vấn đề trong đó có cả tranh chấp lãnh thổ biên giới, quyền và lợi ích biển, xung đột giữa các nước, thách thức từ các thế lực cực đoan, nhóm tội phạm buôn ma túy và buôn lậu cũng như những xung đột tại các khu vực, và sự can thiệp của các lực lượng bên ngoài. Môi trường phức tạp làm tăng những khó khăn đối với TQ trong việc hình thành và thực thị các chiến lược đối với bên ngoài của TQ.

(2) Tâm lý thù địch mâu thuẫn. Hầu hết các nước láng giềng của TQ muốn Mỹ như một cái ô bảo vệ và hưởng lợi từ sự phát triển nhanh của TQ. VN, PLP và Nhật hy vọng nắm được lợi ích cốt lõi của TQ thông qua tăng cường hợp tác với Mỹ về an ninh và quốc phòng, kiềm chế TQ về lợi ích biển với sự hỗ trợ của Mỹ.

Thái độ thù địch mâu thuẫn này sẽ không thay đổi trong 5 - 10 năm tới và đặt ra hàng loạt các câu hỏi khó đối với chính sách đối ngoại TQ. Liệu TQ tiếp tục tăng cường hợp tác với những nước này dù có biết ý đồ của họ? Liệu hợp tác thương mại và kinh tế song phương sẽ tăng cường khả năng của các nước này trong việc xêm phạm an ninh TQ? Tinh thần thù địch của các nước láng giềng chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới việc TQ thực hiện chính sách láng giềng tốt và thân thiện.

(3) Cạnh tranh giữa các nước lớn.

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử TQ và NB cùng tồn tại như hai cường quốc lớn. Dường như NB không sẵn lòng chấp nhận thực tế này, do đó, cạnh tranh giữa hai nước đang ngày càng tăng.

ÂĐ cũng cạnh tranh với TQ về tốc độ tăng trưởng, ảnh hưởng quốc tế và hệ thống quốc gia.

Tất nhiên, chính Mỹ ảnh hưởng lớn nhất đối với môi trường láng giềng xung quanh TQ. Thái độ của Mỹ đối với quan hệ Mỹ - Trung quyết định chính sách của Mỹ đối với TQ. Mỹ đang tìm kiếm một chính sách thích hợp đối với TQ. Một mặt Mỹ tiếp tục hợp tác và trao đổi với TQ, hưởng lợi từ sự phát triển của TQ nhưng mặt khác Mỹ đang kiềm chế sự trỗi dậy của TQ. Lợi dụng mâu thuẫn của TQ với các nước láng giềng cũng là một trong những biện pháp kiềm chế TQ.

Thậm chí, chúng ta cũng thừa nhận rằng có một số nhân tố tích cực đối với TQ trong giải quyết các vấn đề đối ngoại. Nếu một số vấn đề phức tạp được giải quyết phù hợp thì chúng có thể trở thành cơ hội. Trong trường hợp đó, TQ không thể đơn giản hóa chính sách ngoại giao. Khi xem xét tất cả các yếu tố liên quan, TQ cần nỗ lực lớn, không ngừng nghỉ để xây dựng lợi ích chung với các nước láng giềng.

Trung Quốc phóng thành công “Vệ tinh Dao Cảm 16” vào quỹ đạo. Ngày 25/11, tại Trung tâm Phóng vệ tinh Tửu Tuyền, TQ đã phóng thành công vệ tinh Dao Cảm 16 vào quỹ đạo dự định bằng tên lửa đẩy Trường Chinh C4.

Vệ tinh Dao Cảm 16 là do Viện Công nghệ không gian TQ thuộc Tập đoàn Khoa học công nghệ hàng không vũ trụ TQ nghiên cứu chế tạo, chủ yếu dùng trong các lĩnh vực như thí nghiệm khoa học, điều tra tài nguyên đất đai, đánh giá sản lượng cây trồng cũng như phòng chống và giảm nhẹ thiên tai, sẽ góp phần tích cực cho phát triển kinh tế của TQ.

Trung - Nhật (Tân Hoa xã - 26/11): Trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 26/11, NFN/BNG/TQ Hồng Lỗi phủ nhận thông tin các tàu Hải Giám TQ đã rời khỏi vùng biển Senkaku; cho biết tàu Hải Giám TQ luôn duy trì việc tuần tra bảo vệ chủ quyền tại đây.

Về câu hỏi phiá HQ đã cơ bản hoàn tất trình tự về hồ sơ xác định ranh giới ngoài thềm lục địa tại biển Hoa Đông và sẽ trình trong thời gian tới, phía TQ dự kiến khi nào sẽ trình hồ sơ về xác định ranh giới ngoài thềm lục địa tại biển Hoa Đông, NFN/BNG/TQ cho biết chủ trương của TQ tại biển Hoa Đông là rõ ràng và nhất quán. Hiện tại, Chính phủ TQ đã tuyên bố các công tác chuẩn bị trình hồ sơ xác định ranh giới ngoài thềm lục địa của TQ tại biển Hoa Đông đã cơ bản hoàn tất, TQ sẽ trình lên Uỷ ban giới hạn thềm lục địa trong thời gian tới.

MỸ LÀ BIẾN SỐ LỚN NHẤT CỦA VẤN ĐỀ BIỂN ĐÔNG TRONG TƯƠNG LAI (Mạng "Bình luận Trung Quốc" - 25/11)

Học giả Đài Loan Diêm Hàng Tông cho rằng, biến số lớn nhất trong vấn đề Biển Đông thời gian tới chính là Mỹ.

Việc Mỹ quay trở lại châu Á và nhấn mạnh quyền tự do hàng hải quốc tế là hành động nhằm ngăn chặn TQ biến Biển Đông thành nội hải, thành sân sau của mình. Tuy nhiên nếu gây ra bất cứ xung đột quân sự nào tại Biển Đông cũng đều bất lợi cho Mỹ, do đó vấn đề Biển Đông đang là con bài và là công cụ để Mỹ củng cố vòng vây đối với TQ.

Tháng 7/2012, Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) đã nêu đề xuất xây dựng Quy tắc ứng xử các bên trên Biển Đông (COC), Mỹ đứng đằng sau hối thúc các nước ASEAN gây áp lực tập thể đối với TQ; tuy nhiên, CPC đã bị TQ lợi dụng, khiến cho nỗ lực của Mỹ đổ bể. ASEAN lần đầu tiên không ra được thông cáo chung.

Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á lần này là một lần cố gắng cuối cùng trong việc xây dựng COC, TTh Mỹ Obama thăm 3 nước ASEAN là Thái Lan, Myanmar và CPC. Mỹ hy vọng làm được một việc là kéo CPC lại phía mình, ngăn chặn nước này “nhất biên đảo” với TQ, hoặc chí ít là giữ thái độ trung lập. Nếu như có thể làm được điều này, Mỹ xem như đã đạt được thành công.

Mỹ quay trở lại châu Á và can dự vấn đề Biển Đông, xưa nay nguyên thủ Mỹ thăm châu Á chưa bao giờ có chuyến thăm riêng tới một nước ĐNÁ. Vì vậy sự kiện lần này đã cho thấy sức nặng mới của khu vực ĐNÁ. TTh Mỹ Obama dự Hội nghị thượng đỉnh Đông Á lần này với hai trọng điểm: một là thúc đẩy Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP); và hai là đối phó với bố trí chiến lược của TQ. Đây cũng là trọng tâm chiến lược ngoại giao toàn cầu của TTh Obama trong nhiệm kỳ thứ hai.

Tại hội nghị thượng đỉnh Đông Á, Mỹ sẽ ra sức thảo luận chủ đề Biển Đông, nhưng dự báo sẽ không có tiến triển và khả năng đột phá nào, vì vậy vấn đề Biển Đông sẽ chẳng có gì thay đổi. Hội nghị Đông Á sẽ không thông qua COC, cũng sẽ không có tình hình nằm ngoài dự báo, bởi nếu như có thì TQ đã không dự hội nghị.

Trong tương lai vấn đề Biển Đông sẽ vẫn là điểm nóng, kéo dài một thời gian sau có thể sẽ phát sinh căng thẳng bột phát, sẽ chỉ kéo dài chứ không giải quyết được; TQ đồng thời cũng sẽ không coi vấn đề Biển Đông là chủ đề ưu tiên, sẽ giữ nguyên hiện trạng vốn có để không làm hỏng thời kỳ cơ hội chiến lược đến 2020. Tập Cận Bình và ban lãnh đạo mới sẽ tìm kiếm sự ổn định, gìn giữ môi trường xung quanh hòa bình và ổn định.

Tác giả cho biết, TQ sau khi cho thành lập 'thành phố Tam Sa' để tăng cường quản lý, cũng chưa có động tác leo thang mới; các nước Đông Nam Á cũng không có thêm hành động gì. Vì vậy biến số lớn nhất tới đây chỉ còn là Mỹ, họ quay lại châu Á và sẽ tham gia cuộc chơi này như thế nào, Mỹ có thể sẽ có những động tác nhỏ để tạo ra đợt căng thẳng cường độ thấp, ví dụ như sử dụng căn cứ quân sự của Việt Nam và Philippines, nhấn mạnh tự do hàng hải quốc tế... Tuy nhiên, Mỹ cũng không mong muốn xảy ra xung đột quân sự gây bất lợi cho chính mình, vì vậy sẽ chỉ tìm cách củng cố bao vây ngăn chặn TQ mà thôi./.

 

Tổng hợp