Bản tin tuần Biển Đông (27/12-03/01/2025)

1. Tàu Hải quân Trung Quốc thăm thành phố Đà Nẵng.
2. Nhóm Bộ Tứ (Quad) tái cam kết ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực.
3. Tàu sân bay Mỹ cập cảng Malaysia lần thứ hai trong vòng một tháng.
4. Trung Quốc “tuần tra sẵn sàng chiến đấu” gần bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham.
5. Trung Quốc triển khai nhiều tàu chiến và máy bay chiến đấu xung quanh Đài Loan.

Từ 28-31/12, tàu Hải quân Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) cập cảng Tiên Sa, bắt đầu chuyến thăm tại thành phố Đà Nẵng với Biên đội tàu 173 gồm Tàu khu trục 173 (Chang Sha) và Tàu đổ bộ 999 (Jing Gang Shan). Trước đó, ngày 24/12, Cảnh sát biển hai nước tuần tra chung tại Vịnh Bắc Bộ, đồng thời hải quân hai nước kết thúc cuộc họp về tuần tra chung tại Quảng Châu, Trung Quốc.

Ngày 29/12, quân đội Trung Quốc “tuần tra sẵn sàng chiến đấu” (combat readiness patrol) xung quanh bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham, Biển Đông. Bộ Tư lệnh Chiến khu miền Nam PLA cho biết hoạt động này nhằm tăng cường kiểm soát và quản lý không gian biển và không phận xung quanh bãi cạn.

Ngày 29/12, Dự án SeaLight phát hiện tàu Hải quân Mỹ USNS Victorious gần bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham qua nguồn mở (vẫn nằm ngoài phạm vi lãnh hải 12 hải lý xung quanh bãi cạn). Trước đó tàu Victorious cũng được phát hiện ở khu vực vào tháng 9/2024.

Ngày 30/12, tàu sân bay lớp Nimitz USS Carl Vinson của Mỹ cập cảng Klang, Malaysia, chỉ hơn một tháng sau khi tàu sân bay USS Abraham Lincoln thăm Malaysia vào ngày 23/11. Trước đó, lần gần nhất tàu Mỹ đến Malaysia là năm 2012.

Ngày 2/1, Cơ quan Phòng vệ Đài Loan phát hiện 22 máy bay quân sự và tàu chiến Trung Quốc đang thực hiện “tuần tra sẵn sàng chiến đấu” xung quanh Đài Loan. Các máy bay quân sự Trung Quốc bay vào không phận phía Bắc, phía Tây Nam và phía Đông Đài Loan.

 

Ngày 30/12, Ngoại trưởng các nước nhóm Bộ Tứ (Quad) ra Tuyên bố chung (TBC) nhân kỉ niệm 20 năm hợp tác Quad, cam kết hợp tác đối phó với các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu, chống khủng bố, an ninh mạng và phát triển công nghệ; nhấn mạnh tầm quan trọng của duy trì ổn định và hòa bình tại khu vực; đồng thời ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và việc thực hiện Tầm nhìn của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Ngày 27/12, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh khẳng định quan hệ Trung Quốc-Malaysia là “hình mẫu thu nhỏ” (microcosm) của quan hệ giữa Trung Quốc và các nước láng giềng. Trung Quốc sẵn sàng cùng láng giềng thúc đẩy xây dựng Cộng đồng Chung Vận mệnh, góp phần vào ổn định và thịnh vượng của khu vực và thế giới.

 

Ngày 27/12, Trung Quốc hạ thủy tàu đổ bộ tấn công thế hệ mới Type 076 đầu tiên mang tên “Tứ Xuyên” tại Thượng Hải. Tàu có trọng tải lên đến 40,000 tấn, được trang bị cấu trúc thượng tầng đôi, máy phóng điện từ và hệ thống hãm hiện đại, giúp các loại máy bay chiến đấu và trực thăng cất và hạ cánh. Theo quan chức PLA, tàu Tứ Xuyên đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển đổi và năng cao khả năng tác chiến biển xa của PLA.

Ngày 27/12, video trên Weibo cho thấy một phương tiên bay được cho là nguyên mẫu của máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu của Trung Quốc tên Baidi Type-B đang bay thử nghiệm tại Thành Đô. Đoạn video cho thấy máy bay không có kết cấu cánh đuôi và có thiết kế cánh thân dạng tam giác, được điều khiển bởi công nghệ tính toán tiên tiến. Trong quá trình bay, máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm J-20S của Trung Quốc đã hộ tống máy bay Baidi.

Ngày 29/12, Trung Quốc hạ thủy tàu nghiên cứu đa chức năng và thám hiểm biển sâu đầu tiên mang tên “Tan Suo San Hao” (“Khám phá 03”). Theo Tân Hoa Xã, tàu được thiết kế và trang bị các thiết bị công nghệ do Trung Quốc tự phát triển, thể hiện khả năng tự lực trong nghiên cứu đại dương và mở rộng năng lực thám hiểm biển sâu của Trung Quốc.

1. Ian Storey: Biển Đông trong năm 2025 sẽ tiếp tục căng thẳng, thậm chí leo thang

Ngày 2/1, trang Fulcrum đăng tải bài viết của TS. Ian Storey (ISEAS, Viện Yusof Ishak) về dự báo tình hình Biển Đông trong năm 2025.

• Chính quyền Trump 2.0 sẽ tiếp tục coi trọng liên minh Mỹ-Philippines, chấp nhận lập trường cứng rắn của chính quyền Marcos đối với Trung Quốc, cho thấy căng thẳng giữa Trung Quốc và Philippines có thể leo thang hơn nữa trong năm 2025;
• Các quốc gia có yêu sách khác ở Biển Đông sẽ không nhượng bộ trước sức ép từ Trung Quốc, không khai thác chung với Trung Quốc dù có cam kết bằng lời;
• Trung Quốc có thể phản ứng mạnh mẽ nếu Việt Nam xây dựng đường băng trên các thực thể ở quần đảo Trường Sa.
• Đàm phán Bộ Quy tắc Ứng xử (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc khó tiến triển.

1. Li Haidong: Tuyên bố chung kỉ niệm 20 năm hợp tác của Nhóm Bộ Tứ (Quad) phản ánh sự khác biệt và chia rẽ trong nhóm

Ngày 1/1, Thời báo Hoàn cầu đăng tải ý kiến của GS. Li Haidong (Đại học Ngoại giao Trung Quốc) về Tuyên bố chung kỉ niệm 20 năm hợp tác của Quad. Học giả cho rằng, TBC phản ánh sự khác biệt và chia rẽ rõ rệt trong nhóm.