Bản tin tuần Biển Đông (22/02-28/02/2025)

Tiêu điểm

1. Việt Nam khẳng định Trung Quốc tập trận ở vùng biển phía Trung Quốc trên Vịnh Bắc Bộ.
2. Tàu sân bay Pháp tập trận chống tàu ngầm và huấn luyện chiến đấu trên không với Phillipines ở Biển Đông.
3. Đài Loan điều tra tàu hàng do Trung Quốc điều khiển, nghi phá hoại cáp ngầm.
4. Mỹ miễn trừ đóng băng viện trợ an ninh cho Đài Loan và Philippines.
5. Malaysia tiếp tục khai thác dầu khí trên vùng biển gần Bãi cạn Luconia, khẳng định đây thuộc vùng đặc quyền kinh tế của Malaysia và không phải vùng biển có tranh chấp.

Thực địa

Việt Nam lên tiếng về việc Trung Quốc tập trận ở vùng biển Vịnh Bắc Bộ

Ngày 27/2, tại họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao (BNG) Việt Nam, Người phát ngôn (NPN) BNG Phạm Thu Hằng khẳng định khu vực Trung Quốc tập trận hoàn toàn nằm trong vùng biển phía Trung Quốc trên Vịnh Bắc Bộ. Trước đó, ngay sau khi Việt Nam ra Tuyên bố về Đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải của Việt Nam ở Vịnh Bắc Bộ, Cục An toàn Hàng hải Trung Quốc đã thông báo tập trận bắn đạn thật ở Vịnh từ ngày 24 đến 27/2.

Tàu sân bay Pháp tập trận với Philippines ở Biển Đông

Ngày 23/2, tàu sân bay Pháp Charles de Gaulle và các tàu hộ tống cập cảng tại Vịnh Subic (Philippines) và tập trận với lực lượng Hải quân và Không quân Philippines ở Biển Đông, bao gồm tập trận chống tàu ngầm và huấn luyện chiến đấu trên không. NPN Lực lượng Vũ trang Philippines Xeres Trinidad cho biết những hoạt động quân sự giữa Pháp và Philippines thể hiện “cam kết đối với an ninh và tăng cường hợp tác biển ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương”.

Đài Loan điều tra tàu hàng do Trung Quốc điều khiển, nghi phá hoại cáp ngầm

Ngày 25/2, Cơ quan Tuần duyên Đài Loan (CGA) áp giải tàu Hong Tai cùng toàn bộ thuyền viên Trung Quốc về cảng An Bình (Đài Loan) để điều tra do nghi ngờ tàu này liên quan đến sự cố đứt tuyến cáp ngầm Tai Peng 3 giữa Đài Loan và quần đảo Bành Hồ. CGA cho biết Đài Loan hiện vẫn đang xác định nguyên nhân sự cố nhưng không loại trừ khả năng đây là hoạt động “vùng xám” từ phía Trung Quốc.

Trung Quốc huấn luyện bắn súng ngoài khơi bờ biển Đài Loan

Ngày 26/2, Đài Loan cho biết quân đội Trung Quốc đã tổ chức “huấn luyện bắn súng” ngoài khơi bờ biển phía Tây Nam Đài Loan. Đài Loan mô tả động thái của Trung Quốc là khiêu khích và nguy hiểm, đồng thời cử lực lượng theo dõi sát tình hình.

Tàu chiến Trung Quốc đi vào vùng đặc quyền kinh tế của Úc

Ngày 26/2, Lực lượng Phòng vệ New Zealand cho biết ba tàu chiến Trung Quốc hoạt động ở Biển Tasmania tiến vào vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Úc. Trước đó, ngày 21/2, các tàu chiến Trung Quốc tập trận bắn đạn thật tại vùng biển quốc tế giữa Úc và New Zealand, khiến một số chuyến bay thương mại phải chuyển hướng. Bộ trưởng Quốc phòng Úc Richard Marles kêu gọi Úc cần phải bình tĩnh trước sự hiện diện của tàu Trung Quốc.

Chính trị-Ngoại giao

Việt Nam-New Zealand nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện

Ngày 26/2, Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính và Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon chính thức nâng cấp quan hệ song phương giữa hai nước lên mức Đối tác Chiến lược Toàn diện. Về Biển Đông, hai lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông nhấn mạnh giải quyết hòa bình các tranh chấp theo luật pháp quốc tế, đặc biệt UNCLOS 1982.

Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025: Xây dựng ASEAN đoàn kết và tự cường

Ngày 26/2, Học viện Ngoại giao chủ trì tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025, thu hút sự tham gia của lãnh đạo các nước ASEAN và các quốc gia khác. Nội dung tập trung vào đoàn kết và phát triển của ASEAN trong bối cảnh địa chính trị khu vực và thế giới có nhiều thay đổi. Các lãnh đạo nhấn mạnh ASEAN cần duy trì vai trò trung tâm, nâng cao năng lực ứng phó chung trước các thách thức toàn cầu và mở rộng hợp tác với các đối tác trong khu vực.

An ninh-Quốc phòng

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ký lệnh sửa đổi quy định trong quân đội

Ngày 21/2, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ký Lệnh ban hành ba quy định sửa đổi liên quan đến trật tự nội vụ trong các đơn vị, bộ quy tắc ứng xử và đội hình quân đội, nhằm hiện đại hóa quân đội, nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu và chuẩn hóa công tác quản lý lực lượng vũ trang. Các quy định sửa đổi sẽ có hiệu lực từ ngày 1/4.

Trung Quốc phát triển tàu ngầm mang tên lửa siêu thanh

Ngày 23/2, tờ South China Morning Post đưa tin Trung Quốc phát triển tàu ngầm tấn công thế hệ mới có khả năng khắc chế hệ thống tên lửa Typhon và triển khai vũ khí hạt nhân. Tàu ngầm được trang bị tên lửa siêu thanh, khi kết hợp với các lực lượng quân sự khác sẽ tăng khả năng răn đe chiến lược của Trung Quốc trong “chuỗi đảo thứ nhất”.

Mỹ miễn trừ đóng băng viện trợ an ninh cho Đài Loan và Philippines

Ngày 21/2, tờ National Review đưa tin chính quyền Mỹ miễn trừ chương trình an ninh dành cho Đài Loan và Philippines khỏi lệnh đóng băng viện trợ với giá trị khoảng 1 tỷ USD, trong đó 870 triệu USD cho Đài Loan và 336 triệu USD cho Philippines. Trước đó, Thứ trưởng Ngoại giao Philippines Eduardo de Vega đảm bảo lệnh đóng băng toàn diện này sẽ không ảnh hưởng đến Philippines, đặc biệt là việc tài trợ cho các địa điểm của Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng Nâng cao (EDCA).

Kinh tế-Công nghệ

Malaysia tiếp tục khai thác dầu khí trên vùng biển gần Bãi cạn Luconia

Ngày 26/2, tờ The Star đưa tin Malaysia đang triển khai hai dự án dầu khí gần Bãi cạn Luconia, bao gồm dự án Kasawari (do Petronas khai thác) và dự án Timi (do Shell khai thác). Thứ trưởng Ngoại giao Malaysia Mohamad Alamin khẳng định Bãi cạn Luconia thuộc EEZ của Malaysia và không phải vùng biển có tranh chấp, do đó các hoạt động khai thác ở đây vẫn do các cơ quan thực thi pháp luật của Malaysia quản lý.

GÓC NHÌN QUỐC TẾ

Chuyên gia quân sự Trung Quốc Tống Trung Bình: Các quốc gia cần thích nghi với xu hướng tập trận tại các vùng biển quốc tế của Trung Quốc

Ngày 24/2, Thời báo Hoàn cầu đăng ý kiến chuyên gia quân sự Trung Quốc Tống Trung Bình (Song Zhongping) về tập trận bắn đạn thật của Trung Quốc gần Úc vào ngày 21/2.

• Khi năng lực của hải quân phát triển, Trung Quốc sẽ tập trận không chỉ gần bờ biển Trung Quốc mà cả ở các vùng biển quốc tế. Các quốc gia cần thích nghi với xu hướng này.
• Nếu các tập trận chính đáng của Trung Quốc ở vùng biển quốc tế khiến một số quốc gia quan ngại, những nước này nên tự suy ngẫm về các hoạt động quân sự gần Trung Quốc, đặc biệt tại Eo Biển Đài Loan và Biển Đông.

CSIS: Áp dụng bài học từ Trận chiến Biển Đen cho các cuộc xung đột hàng hải trong tương lai

Ngày 27/2, CSIS đăng bình luận của Đại úy Quinton Packard, TS. Stacie Pettyjohn và TS. Rebecca Grant về bài học từ Biển Đen cho các xung đột tương lai:

• Chiến sự tại Ukraine cho thấy quân đội chính quy cũng cần máy bay không người lái (UAV). Đây là một dạng “chiến lược áp đặt chi phí” (cost-imposing strategy), buộc đối phương phải tiêu tốn nhiều hơn để phòng thủ.
• Ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, tàu nổi không người lái (USV) phù hợp để kiểm soát eo biển hẹp như phía Nam quần đảo Ryukyu, Bắc Philippines hoặc Eo biển Đài Loan, không hiệu quả ở các vùng biển rộng lớn. Đài Loan, Nhật Bản và Philippines có thể tích hợp USV vào chiến lược phòng thủ của mình.
• Tương lai của tác chiến hàng hải là tác chiến đa miền (all-domain operations), đẩy nhanh ứng dụng UAV và USV, đồng thời phối hợp chặt chẽ giữa không quân, hải quân và lực lượng đặc nhiệm.

Bản PDF tại đây