HỘI THẢO QUỐC TẾ TẠI HÀ NỘI 26-27/11/2009

I.                  Giới thiệu chung

Biển Đông, nằm ở phía nam Trung Quốc lục địa và Đài Loan, phía tây Philipin, tây bắc của Sabah (Malaysia), Sarawak (Malaysia) và Brunei, phía bắc Indonesia, đông bắc bán đảo Malay (Malaysia) and Singapore và phía đông Việt Nam, là biển ven bờ lớn nhất trên thế giới. Biển Đông là một phần của Thái Bình Dương, bao gồm một khu vực từ Singapore đến Eo biển Đài Loan với diện tích khoảng 3,5 triệu km2. Biển Đông có một thềm lục địa rộng ở phía nam, kéo dài từ một vài con sông lớn và có một lưu vực sâu 3.000m.

Tóm tắt

Biển Đông cung cấp một tuyến giao thông quan trọng cho một số lượng lớn các hoạt động thương mại đường biển trên toàn cầu và là điểm huyết mạch của các nền kinh tế Đông Á vốn phụ thuộc vào việc nhập khẩu năng lượng từ khu vực Trung Đông.

 Theo tựa đề của phiên này, căng thẳng đang gia tăng trên Biển Đông và đang tạo ra những hệ lụy đáng lo ngại đối với hòa bình, ổn định và hợp tác trong khu vực. Trong bài tham luận của tôi chiều nay, tôi muốn đề cập tới những biến chuyển gần đây thông qua việc xem xét ba chủ đề lớn: thứ nhất là những nguyên nhân sâu xa của những căng thẳng đang leo thang, đặc biệt là vai trò của Trung Quốc; thứ hai là những phản ứng nước đôi của ASEAN đối với những va chạm ngày càng tăng trong vòng hai năm qua và những hạn chế của các cơ chế quản lý tranh chấp ASEAN đã thiết lập với Trung Quốc; thứ ba là những hệ lụy của việc căng thẳng gia tăng đối với ổn định khu vực.[1]

  Tóm tắt

Tranh chấp chủ quyền và phân định trên biển đối với các đảo ở Biển Đông phức tạp đến mức còn lâu mới có thể giải quyết được. Thực tiễn này khiến các bên đòi hỏi chủ quyền muốn gác tranh chấp và cùng tìm kiếm dầu lửa ở những vùng tranh chấp. Tuy nhiên, cùng thăm dò có thể rất nguy hiểm vì tìm được nguồn dầu khí lớn sẽ khiến xung đột leo thang. Tác giả bài viết cho rằng lựa chọn tốt hơn là tích cực áp dụng luật biển làm cơ sở để phân định các vùng lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa và việc này có thể thực hiện được mà không cần giải quyết vấn đề chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa. Đàm phán về một hiệp định phân định trên biển trên cơ sở luật pháp quốc tế cũng phục vụ tốt nhất lợi ích của Trung Quốc. Rõ ràng Trung Quốc là diễn viên chính, và trong tương lai Trung Quốc và Đài Loan nên nhất trí với nhau về một cương lĩnh chung trong đàm phán với Phi-líp-pin, Việt Nam, Ma-lai-xi-a và Bru-nây nhân danh một nước Trung Quốc.

 Có rất nhiều lý giải cho thái độ ngày một cứng rắn trong thời gian gần đây của Trung Quốc ở Biển Đông. Trước tiên, Trung Quốc có thể đang muốn tạo áp lực buộc Hà Nội tham gia ký kết một thỏa thuận hợp tác khai thác đối với các mỏ dầu bên ngoài bờ biển Việt Nam. Thứ hai, Trung Quốc có thể muốn đánh tín hiệu với Việt Nam về sự phản đối của họ đối với sự thắt chặt quan hệ quân sự giữa Mỹ và Việt Nam. Nguyên nhân thứ ba cho việc Trung Quốc quay lại chính sách cứng rắn ở biển Đông đó là nhu cầu ngày càng tăng đối với các mỏ dầu xa bờ, tầm quan trọng của các tuyến đường hàng hải đối với lợi ích chiến lược của Trung Quốc và những tham vọng bá quyền.

 I.                  Miêu tả vấn đề

Khu vực biển Đông bao gồm quần đảo Trường Sa (Spratly Islands), trong tiếng Trung là Nansha; quần đảo Hoàng Sa (Paracel Islands), trong tiếng Trung là Xisha; quần đảo Pratas, tiếng Trung là Dongsha và Macclesfield Bank, được biết đến với tên gọi Quần đảo Trung Sa hay Zhongsha Qundao. Những con số ước tính về số lượng đảo ở khu vực khác nhau đáng kể do sự khó khăn trong phân biệt giữa các đảo, đảo san hô, rặng san hô, trong đó nhiều đảo chỉ có thể nhìn thấy được ở mực nước thủy triều thấp. Một số thống kê cho rằng khu vực có 190 đảo, một số khác thì đưa ra con số khái quát hơn là 400 đảo đá, rặng san hô và đảo, một số khác thì ước lượng con số này đến tận 650. Chính vì thế, số lượng các đảo có người ở cũng thay đổi trong khoảng từ 48-50.

Trước hết cho phép tôi cám ơn Học viện Ngoại giao Việt Nam và Hội Luật gia Việt nam đã mời tôi phát biểu về một chủ đề liên quan đến Biển Đông. Bài phát biểu này có tiêu đề: “Những tiến triển mới đây ở Biển Đông – Hệ lụy đối với Hòa bình, Ổn định và Hợp tác ở khu vực”. Cuộc họp quan trọng này đã làm sáng tỏ nhiều điều về vấn đề nhạy cảm đó, vấn đề luôn luôn gây tổn hại quan hệ ở khu vực mặc dù đây đó vẫn còn chút ít hi vọng nhỏ nhoi về các hành vi hòa bình.

(BBC Vietnamese)Cuộc hội thảo quốc tế về Biển Đông do Học viện Ngoại giao và Hội Luật gia tổ chức được nhiều người xem như một cử chỉ mạnh bạo của Việt Nam nhằm thúc đẩy khuynh hướng đa phương hóa và quốc tế hóa tranh chấp Biển Đông.

"...Về vấn đề Biển Đông, theo quan điểm của tôi, các bên liên quan cần xem xét việc chấp nhận tòa trọng tài xét xử theo quy định tại Phụ lục VII của Công ước nếu trong một thời gian dài điều kiện để có giải pháp thông qua thương lượng vẫn chưa chín muồi, và nếu các tranh chấp bị trì hoãn vô thời hạn..."